Page Text
________________
ભારતમાં અહિંસક ક્રાંતિના મશાલચીઓ
શ્રી જયંતીભાઈ ધેકાઈ अहिंसा परमो धर्मः ।
જાગૃત બન્યા ને અહિંસક ક્રાંતિના મંડાણ મંડાયા. ભારતિય સંસ્કૃતિનું આ સુવાકય સુત્ર રૂપે દરેક ભારતીયના
આપણે અત્યારે જે મુકિત્તનો આનંદ માણી રહ્યા છીએ હવે દિલમાં હંમેશા ગુંજતુ રહ્યું છે. એ વ્યક્તિને વ્યવસાય કોઈપણ મુકિત મેળવવા માટે આ ભવ્ય પુનિત ધરાન કેવા કેવા બલિદાના હ, પણ તેના દરેક વ્યવહારમાં નાના મોટા દરેક પ્રસંગે મન- દેવા પડયા છે. તેની જ કડીબંધ ઈતિહાસ કોઈ વીચ તા પર જ કર્મ-વચનથી એ અહિંસાને ધર્મ તરીકે સ્વીકારવા તત્પર હોય છે. થથરી ઊઠે !...એ મુકિતના સંગ્રામમાં વિના હથિયારે, અહિંસક વર્તા
એ વ્યક્તિ વ્યાપારી હોય કે મજદુર, નોકરીયાત હોય કે ઉદ્યોગપતિ, દારા ભીષણ ભયાનક શો સામે ટકી શકવું એ કંઈ જેવું તેવું કામ વિજ્ઞાનિક હોય કે મહાન રાજનીતિન-દરેકે દરેક સાચે ભારતીય નહોતુ ! એ સંગ્રામના ઈતિહાસ ગાથા માટે તો આવડો મોટો એક ગ્રંથ જન ઉપરોક્ત સુત્રને યથા યોગ્ય રીતે વળગી રહેવા પ્રયત્નશીલ લખી શકાય આ નાના લેખ દ્વારા તો આ પુનિત ભૂમિને રહે છે. અલબત્ત, સમયની કદષ્ટિ ને ભેગે તે કયારેક હિંસક કા અહિંસક ક્રાંતિ દ્વારા મુક્ત કરનાર કેટલાંક મશાલચીઓની ટૂંકી પણું કરી બેસે છે ખરો પણ એ કાર્ય કર્યા બાદ એના દિલ જે યાદી આપવી વધુ યોગ્ય બનશે. દુઃખ થાય છે, પસ્તાવાના પૂર વહે છે એજ એના ભારતીય ભારતની એ મુકિત ફોજના પ્રથમ નીડર ને પ્રેરક મશાલચી પણાની નિશાની છે !
હતા મહાત્મા ગાંધીજી તેમની પ્રેરણા ને માર્ગદર્શન તજે, કાંતિની ભૂતકાળમાં જે આ પાવન ભૂમિએ સાહિત્ય અને કલામાં, એ કુચ અવિરત આગળ વધતી ગઈ ને આખરે સફલતાને વરી ધર્મ અને તત્વજ્ઞાનમાં વિદ્યા અને વિજ્ઞાનમાં ને જીવનના અય ૧૯૪૭ માં ઘણાં ક્ષેત્રમાં અપૂર્વ પ્રગતિ સાધી હતી ને જેણે સુખ ને સમૃદ્ધિ આ મુકિતફેજના અન્ય મશાલચીઓ હતા. ડે. રાજેન્દ્રપ્રસાદ, ના અનેક યુગે જોયા છે ને સ્વતંત્રતા તથા એકતાના આદર્શો પં. જવાહરલાલ નેહરૂ, અરવિંદ ઘોષ, લોકમાન્ય તિલક, એનીજે જાય છે - ને અપનાવ્યા છે એ આપણે ભારત દેશ એના બેસન્ટ: આચાર્ય કૃપલાની, સરોજીની નાય, મોતીલાલ નેહરુ, ભવ્ય ભૂતકાળમાં પ્રથમવાર જ પરદેશી શૃંખલામાં અંગ્રેજોના શાસ- ચિત્તરંજનદાસ, અલિ બિરાદરે હકીમ અજમલખાન, ડે. અન્સારી, નમાં જકડાયે. અંગ્રેજોએ આ ભય ભારત દેશમાંથી લૂંટાય એટલું દેશબંધુદાસ, મૌલાના આઝાદ, લાલા લજપતરાય; સુભાષચંદ્ર બેઝ, લૂટયું, પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે આયિંક શોપણ કર્યું પરિણામે અબ્બાસ તૈયબજી, ઈમામ સાહેબ, ખાન અબ્દુલ ગફાર ખાન, આપો દેશ છેક કંગાલ બને હુન્નર ઉધોગે નાશ પામ્યા. આચાર્ય વિનોબાભાવે અને બીજા અનેક આ યાદી હજુ પણ ગામડા ભાંગીને ભુકકે બન્યા, આમ ગૌરવ એાસરી ગયું, સંસ્કૃ- ઘણી લંબાવી શકાય પણ વિસ્તાર ભયે અહીં ટૂંકાવી દીધી છે. તિને ધીમે ધીમે હાંસ થતો ગયો.
એ સિવાય પણ કેટલાય અનામી મસાલગીઓએ આઝાદી કાજે પણ કોઈ પણ પરતંત્ર દેશ ઝાઝે સમય પરતંત્ર રહી શકતો પોતાના જાન કુરબાન કર્યા છે. ' નથી. શાસકોની જોહુકમી જ્યારે અસહ્ય બની બેસે છે ત્યારે કેટલાક સ્વતંત્રતાના એક છેલ્લાં સંગ્રામમાં તો સરકારી ગણતરી વિચારવંત ને નીડર લોક જાગૃત બને છે. ને તે તે દેશની સંસ્કૃતિ પ્રમાણે ૮૦ હજાર માસે જેલમાં ગયેલાં, હજારેક મરાયેલા, પ્રમાણે હિંસક યા અહિંસક માર્ગે મુકિત મેળવવા મથે છે. ૧૬૩૦ ધવાયેલાં, ૬૦ જગ્યાએ લશ્કર બેલાવવું પડેલું, ૫૩૮ આપણે ત્યાં પણ કંઈક આવું જ બન્યું. પણ આપણી પુરાણી વખત ગોળીબાર કરવો પડે ને પાંચેક પળે તે મશીનગને સંસ્કૃતિ પ્રમાણે અને ઉપર કહ્યું તેમ ‘અહિંસા એ જ આપણે પણ વાપરવી પડેલી ! આ સૌ મુકિત ફેજના મશાલચીઓને પ્રિય ધમ” હાઈ આપણે કેટલાંક વિચારવંત ને નીડર નેતાઓ આપણા લાખ લાખ વંદન હે.
પાના નં. ૮૧૭ ઉપર કપડવણજની જે નોંધ છે તે શ્રી પિપટલાલ ડી. વૈદ્યના સૌજન્યથી પ્રગટ કરી છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |