Page Text
________________
ભારતમાં પુષ્ટિ સંપ્રદાયનો વિકાસ
અને સુપ્રસિદ્ધ મંદિરો
ગે. શ્રી માધવરાયજી મહારાજ
સંવત ૧૫૩૫ માં આવિર્ભત ભગવાન શ્રી વલ્લભાચાર્ય મહા- ધીશ વગેરે મંદિરે પ્રસિદ્ધ છે. કાંકરોલીમાં શ્રી દ્વારકાધીશ મંદિર પ્રભુજીએ વ્રજમાં શ્રી ગોવર્ધન પર્વતમાંથી પ્રકટ થયેલા ભગવાન કોટામાં શ્રી મથુરેશજી મંદિર શ્રી મહાપ્રભુજી મંદિર, ગોકુલમાં શ્રી શ્રી નાથજીને પૂર્ણમલ ક્ષત્રિય નામના પિતાના સેવક દારા નિર્માણ ગોકુલનાથજી મંદિર, કટરા મંદિર, મોરવાળા મંદિર, શ્રી મહા પામેલા શ્રી ગિરિરાજ પર્વત ઉપરના મંદિરમાં પધરાવીને સેવાપ્રકાર પ્રભુજીની બેઠકે, કામવનમાં શ્રી ચંદ્રમાજી મંદિર શ્રી મદનમોહનજી ચાલુ કર્યા પછી બાપના જેકપુત્ર શ્રી ગોપીનાથજી ઉત્તરાધિકારી મંદિર, શ્રી બેઠકે, સુરતમાં શ્રી બાલકૃષ્ણજી મંદિર કાશીમાં થયા તેઓશ્રી લીલા થતાં ન્હાના પુત્ર શ્રીમદ્ વિઠ્ઠલનાથજી શ્રી મુકુન્દરાયજી-ગોપાલ મંદિર, અમદાવાદમાં શ્રી નટવરલાલગુંસાઈજી એ મંદિરના ઉત્તરાધિકારી થયા. આપશ્રીએ મંદિરની સ્યામલાલનું મંદિર, શ્રી મથુરાનાથજી મંદિર, શ્રી દ્વારકાનાથજી જાહોજલાલી તથા વૈભવને ખૂબ વિસ્તૃત કર્યો અને તે સમયની મંદિર, બેઠકે, મથુરામાં શ્રી દ્વારકાધીશજી મંદિર, શ્રી દાઉજીભારતની સર્વોચ્ચ કલાઓને પ્રભુ અર્થે મંદિરોમાં ઉપયોગ પ્રારંભ મદન મોહનજી, શ્રી છે. મદન મોહનજી, શ્રી ગોકુલનાથજી, કર્યો આપીને છ પુત્રો હતા () શ્રી ગિરધરજી (૨) શ્રી ગોવિદ- શ્રી નાથજી, શ્રી ગોવર્ધનનાથજી વગેરે મંદિર. રાજકોટમાં મીરાયજી (૩) શ્રી બાલકૃષ્ણલાલજી (૪) ની ગોકુલનાથજી (૫) શ્રી બાલકૃષ્ણજી હવેલી, પોરબંદરમાં શ્રી દારકાનાથજી, શ્રી રણછોડજી, રઘુનાથજી (૬) શ્રી યદુનાથજી (૭) શ્રી ઘનશ્યામજી આ સાતેય શ્રી ગોપીનાથજી, શ્રી ગોપાલ લાલજી શ્રી ગોવર્ધનનાથજીની હવેલી, પુત્રોને નીચે મુજબ મંદિરે તથા સ્વરૂપ ગોકુલમાં આપશ્રીએ બેઠક, જુનાગઢમાં શ્રી દાદર-મદનમોહનજી હવેલી, બેઠક, જામપધરાવી આપેલાં
નગરમાં બેઠક તથા મોટી હવેલી, નડિયાદ હવેલી, વિરમગામ,
ભાવનગર, વેરાવળમાં સિંહબાગમાં હતા, મોટી હવેલી, બેઠક, (1) શ્રી નાથજી (૨) શ્રી નવનીત પ્રિયાજી ( આ બને
કડીમાં શ્રી ગોપાલલાલજી મંદિર, મુંબઈમાં શ્રી મોટા મંદિર, ઠાકોરજી પોતાના તેમજ બધાના.
લાલબાવા મંદિર, નવું મંદિર ગોકુલાધીશ હવેલી ( હાલ વેરાવળ)
શ્રી લાલજી, શ્રી દાઉજી, શ્રી દ્વારકાધીશ, શ્રી મદન મોહનજી તયા (૧) શ્રી મથુરેશજી (૨) શ્રી વિઠ્ઠલનાથજી (૩) શ્રી દારકાનાથજી
ઘાટકોપર, બોરીવલી, કાંદીવલી, પારલે વગેરે પરાંઓમાં અનેક (૪) શ્રી ગોકુલનાથજી (૫) શ્રી ચન્દ્રમાછ (૬) શ્રી બાલકૃષ્ણજી
હવેલી તથા મંદિરે છે (૭) શ્રી મદન મેહનજી આ સાતે સ્વરૂપ અનુક્રમે સાતેય બાલકોને પથરાખ્યા. આ રીતે ગોકુલમાં શ્રી વિઠ્ઠલનાથજી પોતાના ઉપરાંત આખા ભારતમાં શહેર તથા ગામડાઓમાં હજારોની સાતેય સ્વરૂપ અને પરિવાર સહિત બિરાજ્યા. તે સિવાય અમુક સંખ્યામાં મંદિર, હવેલી છે, બેઠકો, સત્સંગ મંડળ, મંડાણે સમય મથરા બિરાજ્યા, તે સ્થળ સતધરા તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું. હવે વગેરે. સ્થાનાં સાંપ્રદાયિક ધાર્મિક પ્રત્તિઓ ચાલે છે. આપણે વર્તમાન સમયમાં જે જે શહેરોમાં પુષ્ટિમાર્ગના પ્રસિદ્ધ મંદિરો છે. તેનું અવલોકન કરીએ.
આખાયે ભારતમાં સુરમ્ય એકાન્ત સ્થળોમાં શ્રી મહાપ્રભુજીની
૮૪ બેઠકો છે, જે શાંતિમય રયેળામાં આવેલી છેઉત્તરમાં નાથદ્વારા
હિમાલયથી તે દક્ષિણમાં છેક રામેશ્વરમ્ સુધી આ બેઠકો
છે તદુપરાંત શ્રી ગુંસાઈજી તેમજ અન્ય આચાર્યશ્રીઓની પણ રાજસ્થાનના ઉદયપુર પાસે આવેલા આ શહેરમાં પ્રભુ શ્રી એક છે નાયજી અજબ કુંવરબાઈ નામની મહાન ભકત બાઈની ઈરછાથી સત્તરમી સદીમાં ઔરંગજેબના દમનચક્ર વખતે વ્રજ છોડીને પધાર્યા, આ રીતે ભારતીય-ધર્મમાવના અને ભગવન્સેવા પ્રણાલિકાના જે વખતે શ્રી હરિરાયજી વગેરે આચાર્યો વિધમાન હતા. અહિં વિકાસમાં શ્રી વલ્લભ સંપ્રદાયના મહાન ફાળે છે, જે પ્રણાલિકા શ્રી નાથજીનું ભવ્ય મંદિર છે, જયાં ઘણો મોટો ગમગ છે. પ્રતિ ને સંપ્રદાયના કેટલાક વર્તમાન વિદ્વાન ગોસ્વામી–આચાર્યશ્રીઓ વ અન્નકૂટ, જન્માષ્ટમી વગેરે ઉત્સવો પર હજારો યાત્રીઓ ઉમટે જનતાને પ્રબોધી, ધમપ્રચાર કરી રહ્યા છે. જે વિશે અહીં થોડાક છે. તે સિવાય શ્રી નવનીત પ્રિયાજી, શ્રી વિઠ્ઠલનાથજી, શ્રી દ્વારકા- સ્વલ્પ પરિચય આપેલ છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |