SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 579
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ સ્મૃતિગ્રંથ ૬૦૧ પૂર જંગ, રુદ્રદાસ રચિત ચંદ્રહા, ઘનશ્યામ રચિત માનક હું તારી છે. પ્રાકૃત ભાષાના અલંકારગ્રંથોમાં ૩ કૂર અને અઢારપ્પન વિશ્વેશ્વર રચિત સિંચારમંaf નોંધપાત્ર છે. તારવતી નામના એક વિશિષ્ટ સ્થાન ધરાવે છે. સટ્ટકને ઉલ્લેખ મળે છે. પણ તે ઉપલબ્ધ નથી. કેશ. પ્રાકૃતમાં કશો રચાયા હશે, પણ હાલમાં માત્ર બે જ કાવ્ય:- પ્રાકૃત કાવ્ય ગેયતા, સરસતા, છંદોબદ્ધતા ઈત્યાદિ ઉપલબ્ધ છે ધનપાલ રચિત વાયત્તરછીના નાણા અને હેમચંદ્રાચાર્ય ગુગથી સભર છે. આ સાહિત્યમાં પ્રવરસેન રચિત વંધ (વા ), રચિત રચનાવટી (સીમાં ઘ). આધુનિક કાળમાં પ્રસિદ્ધ થયેલા વાયતિરાજ રચિત રવા રામપાણિ પાદ રચિત સત્ર વગેરે બે કોશોને ઉલ્લેખ કરે જરૂરી છે–વિજયેંદ્રસૂરિ રચિત અમિષાપ્રશસ્ત છે. આ કાવ્યો કલા અને રસની દષ્ટિએ સંસ્કૃત મહાકાવ્ય રેન્દ્ર અને પં, હરગોવિંદદાસ રચિત પામMવ. સાથે સરખાવી શકાય તેવાં છે. કવિવસલ હાલ મહારાજના નામ સાથે જોડાયેલી FIહાસરસ તથા જયવલભને વજ્ઞાન નામને અન્ય વિષય. અર્થશાસ્ત્ર, રાજનીતિ, ગણિત, વૈદક, શિ૯૫ પ્રાકૃત સુભાષિત સંગ્રહ પણ સુપ્રસિદ્ધ કૃતિઓ છે. શાસ્ત્ર, જયોતિષ, મંત્રતંત્ર, ભૂગોળ ઈત્યાદિ અનેક વિષય ઉપર પ્રાકૃતમાં ગ્રંથો રચાયા છે. તેમાંના ઘણુંખરાનાં નામે મળે છે स्टक प्राकृताशेषपाठ्यं स्याद प्रवेकशम् । પણ ગ્રંથે ઉપલબ્ધ નથી. ઉપલબ્ધ ગ્રંથોમાંથી --1ણુfષ નામક જયોन च निष्क भोड प्यत्र प्रचुर श्चाद् भुता रसः ।। તિગ્રંથ, વિશદ્વાર નામક સ્વપ્નવિદ્યાચંચ, વચનતેરસનામક કામશાસ્ત્ર ગ્રંથ વધુaruથળ નામક શિલ્પગ્રંથ, વગેરને અહીં' ખાસ ઉલ્લેખ કથા-ચરિત્ર જૈન ધાર્મિક સાહિત્ય અનેક પ્રકારની સુંદર અને રોચક કથાઓ તથા મહાપુરૂષોના ચરિત્રેથી ભરપૂર છે. કરવો ઘટે છે. વંચુધી qઇતિ એ જગત સંબંધી પ્રાચીન જીવનને ઉન્નત અને ભવ્ય બનાવવામાં આ પ્રકારની કથાઓ અને માન્યતા રજૂ કરનાર પ્રાકૃત ગ્રંય છે. ૨૮ ચરિત્રો મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે જેનોની આવી કેટલીક કૃતિઓને -- ૨૭. સટ્ટકનું લક્ષણ નીચે પ્રમાણે આપવામાં આવે છે - ઉલ્લેખ “અર્ધમાગધી ” ના લેખમાં આપેલ છે એટલે અહી તેની ૨૮. પ્રાકૃત ભાષા અને સાહિત્ય વિષયક વિસ્તૃત માહિતી માટે પુનરૂકિત કરતા નથી. અન્ય કથા સાહિત્યમાં તાઝોઢા, સમપ્રભ જુઓ છો. હીરાલાલ રસિકલાલ કાપડિયા કૃત પાઠય (પ્રાકૃત) સુરિ રચિત ગુનારત્ર વઢિ , હરિભદ્રસૂરિ રચિત સમર1 - ભાષાઓ અને સાહિત્ય. , , દાક્ષિણ્ય ચિહ્ન ઉદ્યતન સુરિ રચિત યુવતથમાનાવા વગેરે પ્રશસ્ત કૃતિઓ છે. ગુણાધ્યકૃત વૃક્રયા અને પાદલિપ્તસૂરિ રચિત તનવર્ડ ના ઉલ્લેખો મળે છે. પણ તે કૃતિઓ ઉપલબ્ધ નથી. Tlegram :- MURLI પરંતુ સદ્ભાગ્યે વૃથા નો સારાંશ સંસ્કૃતમાં વૃદત્તામંઝારી અને કંથ સારસ્તા પર નામથી મળે છે અને અત્યારે મળતી તરંગોતા એ પાદલિપ્તસૂરિની તાવ ઉપરથી સંક્ષિપ્ત રચાયેલી છે. આ ઉપરાંત બીજી કેટલીએક સુંદર કથાઓના ઉલ્લેખો મળે છે પણ તે ઉપલબ્ધ નથી. Steel Supplies of India * Steel Engineering Co. ચરિત્ર ગ્રંથમાં મહાપુરૂષોનાં ચરિત્ર સુંદર રીતે આલેખાયાં છે. | * Hindustan Steel Sindicate તેમાં પjન વરિય ( રાવીય), વરિય, વાસનાન્ન ર, વવવ રય ( વાત નિકી) ઇત્યાદિ સુપ્રસિદ્ધ છે. આ પૈકી વિમલસૂરિ રચિત પર ૨ ૨ ઘણું જ પ્રખ્યાત છે. વિદ્વાનોએ તેને ઉપલબ્ધ જૈન Iron and Steel Merchants મહાકાવ્ય કહ્યું છે. Commission Agents & Suppliers) છ દ. પ્રાકૃત સાહિત્યમાં વપરાયેલા વિવિધ છંદોના જ્ઞાન માટે છંદશાસ્ત્રો પ્રાકૃતમાં રચાયાં હતાં. તેમાં નંદિયડઢ રચિત મા તપશ્યન Head Office અજ્ઞાનકર્તાક વિઢ, વિરહાંક રચિત વિંગારૂ મુવચ (રૂ૩િ) Carnac Bunder, Iron Market રનશેખરસુરિ રચિત છંત, પિંગલકૃત પાઠ્યમિત વગેરે નોંધ Bombay-9 પાત્ર કૃતિઓ છે. બીજી કેટલીક કૃતિઓનાં નાપો મળે છે. પણ તે ઉપલબ્ધ નથી. |Indian Steel Supplying Co. અલંકાર, ઉપલબ્ધ પ્રાકૃત અલંકાર સાહિત્ય ઘણું જ અ૯પ છે સંસ્કૃત અલંકાર ગ્રંથમાં પ્રાકૃત ભાષાનાં અનેક ઉદાહરણે રજૂ થાય છે તે ઉપરથી પ્રાકૃત સાહિત્યની મહત્તાને ખ્યાલ આવે - Phor Officeઈ 327645 : 323000 Home Resi ( 531470 : 532079 Jain Education Intemational For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.005144
Book TitleBharatiya Asmita Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNandlal B Devluk
PublisherYogesh Advertising Service Bhavnagar
Publication Year1972
Total Pages1228
LanguageGujarati
ClassificationBook_Gujarati
File Size104 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy