Page Text
________________
સ્મૃતિગ્રંથ
વિદેશમાંથી કે આપણા દેશમાંથી હસ્તપ્રત વિશે કાંઈપણ માહિતી જોઈતી હાય તે। અમને જ પુછાવવામાં આવે છે. વિદેશમાં તથા આપણા દેશમાં એમના અનેક સિધ્યેા છે. એમના એકલાના હાથ નીચે એછામાં ઓછી પાંચ થી છ લાખ હસ્તપ્રતે આવી ગઈ હશે. એ સારામાં સારા નાગરી લિપિના લિપિશાસ્ત્રી જો નેજ હતપ્રતની લખ્યાની સંવત અંદર આવી આવી હેય પણ તેએ કહી શકે છે.
છે. લિપિ હોય કે ન
છે.
રાજસ્થાનમાંથી મધ્ય પ્રદેશ તથા મધ્ય ભારતમાં જતાં ઉજ્જૈન તથા નાગપુર આવે છે. પણ ત્યાં આવા વિપુલ સગ્રા નથી. મધ્ય ભારત પછી ઉત્તર દેશમાં વારાણસી પાસે સરસ્વતી ભવન, વારસુધી સંસ્કૃત યુનિવર્સિટીની લાઈબ્રેરી પાસે એક લાખ કરતાં પણ વધારે હસ્તપ્રત છે. વારાણસીમાં નાગરી પ્રચારિણી સભા પાસે આધુનિક ભારતીય ભાષાની હસ્તપ્રતાનો વિપુલ સમય આમ વિચાધામ ધારાગુસી સી મેળા સ્તપ્રતાના અને ધરાવે છે. ચિંતાના ઘરમાં પડી તૈય ને જુહી પણ એમાંની પટ્ટી ખરી નષ્ટ થઈ ગઈ છે. કાં માં જુદી જુદી ચાલતી ચાળખા સાત ગ્રંથમાળા જેવી ગ્રંથમાળાએ મે અનેક પ્રકાશના કર્યા છે. ત્યાંની રથાનીક વિદ્યાલય નામની જૈન પાઠશાળામાં જ્યાં પાર્શ્વનાથ વિદ્યામંદિરમાં પણ સંઘો છે. બેવાર ત્યાં પણ યશોવિજયજીના નામથી ગ્રંથમાળા ચાલતી હતી.
ઉત્તર પ્રદેશથી બિડારમાં જઇએ તે નાલ દામાં તેમજ મિથિલા રિસર્ચ ઇન્સ્ટીટયુટ દરમગામાં ણ મારા કહેવા પ્રમાણમાં હસ્તપ્રતો છે. બિહારમાં પા યુનિવર્સિટી પાસે પણ નાના સપ છે. આપણા દેશમાં ગાળ અને બિહાર ન્યાયશાસ્ત્રીના મયા હતાં. આજે પણ મૅચિલ પડતા આપણા દેશની મેાટા ભાગની સંસ્કૃત પાઠશાળાઓમાં વ્યાપક છે. બિહારમાં મૈથિલી ભાષાની પણ સેકડે હસ્તપ્રતા છે. પૂર્વમાં મૅચિલી ભાષાની લિપિ લગભગ અગાળી લિપિને મળતી લિપિ છે.
ખિયાર પછી ભગાથમાં રાયલ સૈનિયાક સોસાયટી નમા ગવર્નમેન્ટ સાત ભેજ તેમજ કલકત્તા યુનિર્વિઐડી મા યના હસ્તપ્રત સંગ્રહોનું પ્રમાણ ઓછું નથી. એને આધારેજ અને સરત પમાળાઓ બંગાળમાં વિરાયેલકત્તામાં આવી છે. ગાળમાં નવ્યન્યાયના ધામ નક્રિયામાં તેમજ શાંતિનિકેતનમાં પણ હસ્તપ્રતા સંગ્રહાયેલી પડી છે. ગાળ પછી પૂર્વમાં આસામ આપે છે. એમાં પણ ગૌહત્તી તથા અન્ય પ્રદેશમાં બંગલાલિપિમાં હસ્તપ્રતા મળી છે.
ઉત્તરમાં પ’બમાં વૈદિક સાધન સચાન હા િતૈયારપુર ખાતે હસ્તપ્રતોના સારા એવા સાતુ છે. જ્યારે અગાઉ લાહોરમાં કામ કરતી પાળ યુનિવર્સિટી પાસે પધુ સાંપ્રત છે. પુનાથી ઉપર કાશ્મીરમાં જતાં જમ્મુખાતે હસ્તપ્રતાના સંગ્રહ છે. કાશ્મીર એક વખત સરસ્વતીનું સ્થાન ગણાતું. ત્યાંની હસ્ત તો પણ અનેક જ્ઞાન ભડારામાં જોવા મળે છે. કાશ્મીર સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા આ હસ્તપ્રાને ખાધારે ચાલે છે... કાશ્મીર ઉપરાંત નેપાળ અને બ્રહ્મદેશ વિના
Jain Education International
૫૧૭
ભર્મા એ સ્વતંત્ર હોવા છતાં સંસ્કૃતિની રીતે આપણી સાથે સકળાએલ હેાઈ આ બંને સ્થળેએ પણ સસ્કૃત હસ્તપ્રતા મળી આવી છે. રામાયણની સારી હસ્તપ્રત। નેપાળમાંથી જ મળી આવી છે.
L
આ વિહંગાવલોકન સમિતિ સ્વરૂપમાં છે. સંભવ હું આમાં કોઈ સંગ્રહ રહી જવા પણ પામ્યા હેાય તેમ છતાં અત્યારે ખાસ જરૂર ના આ બધા પડે ખાધુનિક વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી એ નષ્ટ થઇ જાય એ પૂર્વે માછોકાર્ડ દ્વારા ફીલ્મમાં ઉતારી એક સ્થળે એકત્ર કરી લેવા જેવા છે. આપણા દેશમાં આ બાબતમાં રસ ધરાવતા જૈન નિકા તથા કેન્દ્ર સરકાર જો આ તરફ ધ્યાન આપે તક વિદ્વાન રા ભાઈ કોફીમ અને મા શેકાઇ દ્વારા તા કેન્દ્રીય હસ્તપ્રત સંગ્રહ એકઠા કરી શકે છે, એની સાથે જ કા કોણ હતાં તથા એનું ડેટાગ પશ્ચિત માં દેશની મનજ વિદેશની અનેક સશોધનસ સ્થાને એ સહાયક બની શકે છે. જેમ શિનલ સાયપ્રેરી છે. એવી જ હસ્તનાની એક વાઘેરી માઈમ અને માઈક્રોકાર્ડ માં જગ્યામાં લાખો પ્રતા સમાવી બનાવી શકાય એમ છે.
આશા રાખીએ કે ખરેખરી રાષ્ટ્રીય સરકાર આના તરફ ધ્યાન આપશે.
+
સહકારી કોત્ર
ભારતભરમાં
-: એક જ અને અજોડ સાહસ :
મેડલેમ
કાટી લેમીનેટેડ સ
ગૃહ અને કીસની
અદ્યતન સજાવટનું ઉત્તમ સાધન જુદા જુદા ભાવક રંગો અને ડીઝાઈનમાં બનાવાય છે
--: ઉત્પાદકા ;
વિસનગર તાલુકા ઔદ્યોગીક સહકારી મ`ડળી લી.
વિસનગર
નિતીન એસ. પરીખ
મને
મ
મેડલેમ
For Private & Personal Use Only
રમણીકલાલ મીર
પ્રમુખ
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005144 |
| Book Title | Bharatiya Asmita Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nandlal B Devluk |
| Publisher | Yogesh Advertising Service Bhavnagar |
| Publication Year | 1972 |
| Total Pages | 1228 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 104 MB |