Bharatiya Asmita Part 1

SR No.: 005144
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Yogesh Advertising Service Bhavnagar
Publication Year: 1972
Total Pages: 1228
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 104 MB

Page 324

૩૪૬
ભારતીય અસ્મીતા
બારકોપ, નારીરક, અર્બન, પાયે અને બીજી ફિલ્મ કંપની- સંવાદો મૂકવાને પહેલ વહેલે પ્રયોગ કર્યો. “ગંગાવતરણ” નામે ઓએ ચિત્રોની હારમાળા રજૂ કરી. આમ ભારતનું ફિ૯મક્ષેત્ર એક બોલપટ પણ તૈયાર કર્યું* ઈસ્વીસન ૧૯૪૪ માં નાસિકમાં બીલ આંતરાષ્ટ્રીય રહયું.
એમનું અવસાન થયું. જીરાજ ગોવિંદ ફાળકે. દાદા સાહેબ ફાળકેના વહાલસોયા બીજા વણજણ. નામે એ મુક મશદર છે. નાસિક જીલ્લાના એક પુરોહિત કુટુંબમાં
ઈસ્વીસન ૧૮૯૩ કલકત્તામાં ધીરેન ગંગુલીને જન્મ યો. એમને જન્મ ઇસ્વીસન ૧૮૭૦ શાસ્ત્રી બનવાના સંસ્કાર, સંસ્કૃતના
કલકત્તા યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કર્યો. કલાના અભ્યાસ માટે એ વિદ્વાન તરીકે તાલીમ બાલ્યકાળથી જ ચિત્રકામ, રંગભૂમિને જાદુ પ્રતિ પિતા મુંબઈ એફીન્સ્ટન કોલેજમાં અધ્યાપક નીમાયા
શાન્તિનિકેતન ગયો પછી હૈદ્રાબાદ વિનયન વિદ્યાલયમાં જોડાશે. એટલે ફાળકે કુટુંબ મુંબઈ આવ્યું.
અભિનય ને ફોટોગ્રાફીને પ્રથમથી જ શેખ. ઈસ્વીસન ૧૯૧૫ માં
! ! કે તું છે ! આમાં પ્રવેશ મેળવ્યો. અનેક કલાઓની સાધના કરી. કુશળ જાદુ
એને એક ફોટો આલ્બમ પ્રગટ કર્યું. એને પહેલે ગ્રંથ શ્રી જે.
એફ. માદનને મોકલી આપ્યો માદને એને પ્રોત્સાહિત કર્યો. ગર પણ નીવડયા વડેદરા ગયા. ત્યાંના કલાભવનમાં તાલીમ લીધી ગવર્નન્ટ આર્કીઓલોજીકલ ડિપાર્ટમેન્ટમાં ફોટોગ્રાફર બન્યા
ઈસ્વીસન ૧૯૧૮ ની એ સાલ તેવામાં કલકત્તાના એક શ્રેણી
શ્રી પી. બી. દત્તને ફિલ્મક્ષેત્રમાં નાણાં રોકવા દિલ થયું, એમણે કલાત્મક છાપખાનું કાઢવા સહાય સાંપડી છાપકામને રંગકામમાં
માદન તંત્રમાં કામ કરતા શ્રી એન. સી. લાહિરીને નવું એકમ અદ્યતન અનુભવ મેળવવા જર્મની ઉપડયા. ઈસ્વીસન ૧૯૧૦માં
શરુ કરવા સમજાવ્યા. શ્રી ધીરેન ગંગુલી પણ એ નવી મંડળીમાં બિમાર પડ્યા અંધાપો આવ્યો ને દૃષ્ટિ પુનઃ પ્રાપ્ત પણ થઈ.
જોડાયે “ઈગ્લેન્ડ રિટન્ડ' ફિલ્મ ઉતારી. ઈસ્વીસન ૧૯૨૦ એિટર નાતાલના સિનેમા પ્રદર્શનમાં “ઈસુનું જીવન’ ચિત્રપટ જોયુ ફસામાં એ રજુઆત પામી. ધરખમ સફળતા વરી. એ ધૂમ શ્રી કૃષ્ણના જીવન પર ફિલ્મ બનાવવાની પ્રેરણા મળી. પનીએ સહ- હસાવનાર કોમેડી હતી. કાર આપ્યો સેસિલ હેપવથ રચિત “એ. બી. સી. એફ સિનેમે
પછી ગંગુલીએ કવિવર રવિન્દ્રનાથ ટાગોરના કુટુમ્બમાં લગ્ન ટેગ્રા' ખરીદી અનુભવ મેળવવા ઇંગ્લેન્ડ ઉપડ્યા. ઈંગ્લેન્ડ જઈ
કયું પોતાનું સ્વતંત્ર સાહસ કરવા હૈદ્રાબાદ પાછો ફર્યો કલકત્તાના હેપવને મળ્યા પણ ખરા.
કેટલાય ફિલ્મ કારીગરે સાથે લીધા, બેટસ ફિલ્મ કંપનીને ઈસ્વીસન ૧૯૧૨ ફાળકે ભારત પાછા ફર્યા સાથે વિલિયમસને જનમ થયે ઇસ્વીસન ૧૯૨૨. આ કંપનીએ પોતાની સ્વતંત્ર કેમેરા ને પરફોરેટર ખરીદતા આવ્યા ‘ટાઈમ લેસ ફોટોગ્રાફી” દ્વારા પ્રયોગશાળા ને બે સિનેમાગૃહો ચાલુ કર્યા સંખ્યાબંધ ફિલ્મ એક ટુંકી ફિલ્મ બનાવવા નિર્ણય લીધે શ્રીમતી સરસ્વતી ફાળકે ઉતારી. ઈસ્વીસન ૧૯૨૪માં “રઝીયા બેગમ' રજૂ થઈ. નિઝામને કાકી’એ માટીના એક પાત્ર પર કેમેરા ગોડ ફાળકેએ ઈન્ટર- રોષ ઉન, ગંગુલી અને તેના સાથીદારોને ચોવીસ કલાકમાં મીટન્ટ ફેટોગ્રાફી માટે એક યંત્ર બનાવ્યું” “વાલનું બીજ રાખી નિઝામ પ્રદેશ છેડવા ફરમાન થયું બધા કલકત્તા પાછી વળ્યા. તેમાંથી છોડ થાય’ ત્યાં સુધીનું ચિત્ર બનાવ્યું પ્રેક્ષકો આશ્ચર્ય ચકિત થયા. ફાળકેને આર્થિક સહાય મળી ગઈ
એને જન્મ. ઈસ્વીસન ૧૮૯૮. ઈસ્વીસન ૧૯૨૦માં એણે પછી એમણે “હરીશ્ચંદ્ર' ની કથા પર પસંદગી ઉતારી, કલકત્તા યુનિનર્સિરી છોડી. અસહકારની ચળવળમાં જોડાયા. એના ઈસ્વીસન ૧૯૧૨ માં “રાજા હરિશ્ચંદ્ર' પૂરી થઈ. ૩૭૦૦ ફુટ લાંબુ પિતાએ એને વારસા હકમાંથી બાતલ કર્યો. બર્દવાન જઈ એણે એ ચિત્રપટ ઈસ્વીસન ૧૯૧૩ માં એ બોમ્બે કોર્પોરેશન ચિએટરમાં હાથરૂમાલ વેચવાની દુકાન કાઢી. રાષ્ટ્રીય મહાસભાના સાપ્તાહિક રજુઆત પામ્યું, ગજબ સફળતા મળી. વીસ વર્ષમાં ફાળકે ફિસે શકિતને તંત્રી બન્યા. ત્યાં ધીરેન ગંગુલી બર્દવાન આવ્યા નાનાં મોટાં સો ઉપરાંત ચિત્રપટ આપ્યાં. “ભસ્માસુર મહિની નવી ફિલ્મ કંપની ઉભી થઈ. શ્રી દેવકી બેઝ ‘ફલેઈમ્સ ઓફ લંદન” “શ્રી કૃષ્ણ જન્મ’ અદ્ભૂત ચમકાર રૂપ બન્યો. ઉત્પા- ફલેશની સ્ક્રીપ્ટ લખી. બ્રિટીશ ડોમિનિયન ફિલ્મ કંપનીમાં માસિક દક ફાળકે પછી પ્રદર્શક પણ બન્યા. ગાડામાં પ્રાજેકટર, પડદો ને ફિમે ત્રીસ રૂપિયાના પગારે કામે લાગ્યો પોતાની સ્ક્રીપ્ટ માટે એણે નાખીએ ગામેગામ ફરી વળે ફાળકે ફિમ્સ કેવળ ભારતમાં જ નહિ નામનું પાત્ર ભજવ્યું ફિલ્મની રજૂઆત વખતે પડદા પાછળ બેઠે પણ બ્રહ્મદેશ, સીંગાપુર ને પૂર્વ આફ્રિકામાં પણ બતાવવામાં આવી. રેવાને કોલાહલ ને ઘોડાની ખરીઅજના અવાજની અસર ઉપ
આમ પૌરાણિક ફિલ્મમાં કેટલાંય વર્ષો સુધી ભારતીય ચિત્રફલક જાતી આમ એના ફિલ્મ જીવનને આરંભ થશે. સર કર્યું. ઈસ્વીસન ૧૯૨૦ થી સામાજીક ફિલ્મો મહત્વ ધરાવવા શ્રી દેવકી બોઝ વૈષ્ણવ હતો ભકત હતો ફિલ્મ માધ્યમ વિષે લાગી. ઐતિહાસિક ફિલ્મને પણ ઉદય થયો. મુદ્રક મશહુર સ્વતંત્ર વિચાર ધરાવતો સ્નેહનું સામ્રાજય કેવી રીતે સરજાય એ સિરિયલ” ને ડગ્લાસ ફેરબેન્કસનાં ચિત્રપટોએ સ્ટેટ ચિત્રો’ને સમજતો ભારતીય દષ્ટિબિન્દુ રાખત પછી બોલપટ આવ્યા ચાનક આપી.
સંગીતની કુમક મળી શ્રી દેવકી બેઝને ભારતના નોંધપાત્ર દિગ્દર્શક ઈસવીસન ૧૯૧૭ ફાળકેના સાહસમાં પાંચ ભાગીદાર ઉમેરાયા. બનવાની તક સાંપડી ગઈ. હિન્દુસ્તાન ફિલ્મ કંપની' એવું નવું નામકરણ થયું. ઈસ્વીસન શ્રી ચંદુલાલ શાહ ઈસ્વીસન ૧૮૯૮માં જન્મ. જામનગરના ૧૯૨૭ ફાળકે નિવૃત્ત થયા. ઈસ્વીસન ૧૯૩૧ “સેતુબન્ધન ’માં વતની મુંબઈ સીડનહામ કોલેજના વિધાથી. ગ્રેજયુએટ થયા.