Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 01

SR No.: 005135
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Publication Year: 1986
Total Pages: 256
Language: Sanskrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Grammar
File Size: 16 MB

Page 69

૧૦
અક્ષર આવેલા હોય તો રૂ ના વિસગ જ થાય. कः प्साति કાણુ ખાય છે. વાતિ અહીં પછી પૂછે તે અધે છે. ક્ પછી સૂ શિદ્ર છે. માટે ર્ ને વિસગ થયાં.
-
એજ રીતે વાસ+ક્ષેામમૂ=વાસ: ફૌલમ્-રેશમી કપડુ' —ર્ પછી ક્રૂ+ર્ (g) છે. માટે વિસગ [૨૧]
।૨। વ્યત્યય હકૂવા ૧/૩/૫૬ પાન્ત ર્ પછી શિદ્દ્ન અક્ષર હોય, પછી અઘોષ આવેલ હોય તો ફ્ વિકલ્પે લેપ થાય છે. વર્+યેતિ - કોણ ચૂએ છે. (1) ‰ àાતિ (સ્ ના લોપ થાય ત્યારે વિકલ્પે (૨) : Àાતત્તિ (સ્ તા : પદ્માન્ત ૧/૩/૫૩ થી વિસગ થાય ત્યારે) વિકલ્પે
(૩) શુ યાતિ (પમેરાસ ૨/૩/૬ થી વિકલ્પે રજૂ થયા
[20]
(૭) (તાતાહ: ૧/૩/૨૦
* સૂત્રપૃથ : :- ત: (૫-એ.) અતિ (૭ એ.) T: (૬-એ.) ૩: (૧–એ.) ચાર પદ * વૃત્તિ :- સારાપરચ । રતિ પરે ૩ઃ ચાત । अवर्णस्येति ओत्वे एदात इत्यकारलोपे च - कोऽर्थः । रोरिति किम् प्रातरत्र | ા નૃત્યેથ : અ કાર્થી પર હૈં (૨) ના તેના પછી આ કાર આવતા ૩ થાય છે, [અવળચે ૧/૨/૬ સૂત્રથી +3 અળીના થરો. -રેાત: વાતે ૧/૨/૨૭ થી ૫ પછી આવેલા જ્ઞ ને લેપ ], દૂનથ: શું અર્થ ?
T+થ': (ÀT: ૨/૧/૭૨ થી ૨) +૩+: (આ સૂત્રથી ૬ ના ૩ થશેકેમકે હૈં પૂર્વે લ છે -પછી પણ આ છે) મા+લ': (લ+3 ને જો ૧/૨/૬) નાથ: (એ તેા લાપ ૧/૨/૨૭) 0 : એમ કેમ કહ્યું ?
-હૈં કાર્ સંધિ ૨ લેવાનેા છે. માટેસ્વાભાવિક ર્ હાય તા ૨ ને ૐ ન થાય જેમકે પ્રાતઃસ્ત્ર-પ્રાસ+લત્ર-માં ૩ ન થાય.
. • .
. O
*હેમ શબ્દાનુશાશન સુધા -પ્રથમ વિભાગ
[૨૨]
અભિનવ લધુ પ્રક્રિયા
મૈં વિશેષ 0 *સૂત્રના સ્પષ્ટ આદેશ દ્વારા વા ની જે અનુકૃતિ ૧/૩/૧૭ સૂત્રથી ચાલે તે નિવૃત્ત થતા અહીં નિત્ય ૩ થશે
0 સૂત્રના ક્રમ ઉલ્લંધન થી ૩: અન્તે મૂકીને ૧/૩/૧૯ સૂત્રની શૅ ની અવુત્તિ પણ નિવૃત થઇ 0 અવળ મેમો ડઘોનું સન્ધિઃ ૧/૩/૨૨ (૯) ત્રમાં ર્ ના લુકની પ્રાપ્તિ છે તે પર સૂત્ર છે. છતાં આ સૂત્ર અપવાદ સૂત્ર હોવાથી ૨ ના લેપ ન કરતાં ૩ થશે ૨ અન્યથા આ સૂત્ર નિવિષય બની જશે. 0 શ્રુતિ કેમ કહ્યું.
૧ રૂ૪ -કાણ અહીં (રૂ છે માટે ર ના લેપજુએ સૂત્ર-૯ 0 ? અંતઃ કેમ કહ્યું?
મિત્ર મિ+ત્રત્ર-પૂર્વે હૈં છે માટે ૩ ન થયો.
[૮]
(૮) ૨ : ૧/૩/૨૬
* સૂત્રથ * વૃત્તિ
परस्य रा: स्वरे परे यः स्यात्तस्य च स्वरे परे लुग्बा, ટુચ સન્ધિય । ચાસ્તે, વાસ્તે પહૈં, હૈં । માયત્ર, મે અત્ર । માયત્ર, મા અત્ર । ઘાયત્ર, अघोअत्र । अवर्णादिति किम् ? निधिरत्र | भोस इत्यादय आमन्त्रणे सकारान्ता अव्ययाः ।
ન નૃત્યથ' :— અ વ અને માઁ મો વે રાબ્દથી પર *(૫૬ને અન્તે રહેલાં) હ ના સ્વર પર છતાં ય થાય છે. તે ય ના સ્વર પરમાં હેતે છતે વિકલ્પે (સુ) લે!પ થાય છે. લેપ થયા પછી પાસે પાસે આવેલા સ્વરાની સન્ધિ થતી નથી. જેમકે
દ્વિ પદ
Ì: (૬-એ )T: (૧-એ ) अवर्णाद भोस् भगो अघोसू शब्देभ्यश्च
0 હર્નાન્તે -(ર ના યુ ) જ્યુસ્ખાતે અને યૂ ના વિકલ્પે લાપ થતાં લાતે -કાણ બેસે છે? 0 + દૂ -કાણ અહીં? क्यू इह पक्ष क इह મેક્-મોસ વેારૢ આમંત્રણ અથ વાળા મૈં કારાન્ત અવ્યયેા છે.
... . .
*જુએ ન્યાય પરાન્નિત્યમ્ -ન્યાય પર, પૃ. ૪૬ *વાન્ત સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાશનની વૃત્તિમાં પાત છે શબ્દ છે તે અહીં પણ સમજી લેવા.