________________
111111 =
શાશ્વત સોરભ ભાગ2001
TTTTTTTTTTTTT દુલાભાઈની કુશાગ્ર બુદ્ધિ અને અસાધારણ ગામોનો વિસ્તાર મુંબઈમાં સમાવા માંડ્યો હતો. એને ન - આવડતથી પેઢીને પણ અકખ્ય ફાયદો કરતી રહી. તે જોડતાં એક મોટા સ્ટેશનની જરૂર હતી. મુંબઈ
1 વખતે પહેલું વિશ્વયુદ્ધ થયું, અમેરિકામાં આંતરવિગ્રહ સરકારનું આજે જે વેસ્ટ્રરેલ્વેનું બોમ્બે સેન્ટ્રલ રેલ્વેનું કા SS ફાટી નીકળ્યો અને બ્રિટનની મિલોને રૂ મળવાનું બંધ મહાન સ્ટેશન ઊભું છે તે જમીન શેઠ દુર્લભજી ડ S.S થયું ત્યારે ઇન્ડિયામાંથી રૂ મેળવવાની વ્યવસ્થા થઈ. કરશનજી અને કચ્છના શેઠ શાંતિલાલ આશકરણદાસ SS
એ અનસંધાને દલાભાઈને ઇંગ્લેન્ડની મિલોના શેર પાસેથી ખરીદી હતી. આવી તો અનેક પ્રોપર્ટીના
ચારથી પાંચ ગણા ખરીદી લીધા અને એ શેરોના ભાવ દુલાભાઈ માલિક હતા. SS એક રૂપિયે પચ્ચીસ રૂપિયા થઈ ગયા. મહાત્મા શેરબજાર જેવો જ રસ દુલાભાઈ ફિલ્મ છે
ગાંધીજીએ દેશ ખાતર ફાળો એકત્ર કરવાની હાકલ કરી લાઈનમાં લેવા માંડ્યા. એક જમાનામાં મુંબઈનું ત્યારે ઉંમર શેઠે દુર્લભજીભાઈને હસ્તે કોરો ચેક
હોલિવૂડ કહેવાયું તે દાદર-પરેલનો વિસ્તાર જુદા જુદા GS' ગાંધીજીને અર્પણ કર્યો હતો. એમનું એ સમ્માન હતું.
ફિલ્મી સૂડિઓથી ધમધમતો હતો. જામનગરના SS પોતાને મળતાં માનદ્ વેતનમાંથી દુલાભાઈ પાસે મહારાજાના નામ પરથી ‘રણજિત મુવિટોન', થા એકાદ લાખ રૂપિયાની રકમ એકઠી થઈ ગઈ હતી.
રૂપતારા, હોમી વાડિયાનો વાડિયા બ્રધર્સ મુવિટોન, - એમાંથી એમણે શેરબજારની મેમ્બરશિપ લીધી.
વ્હી શાંતારામે પૂનાનો પ્રભાત ટુડિયો છોડી દીધો. થા શેરબજારમાં મેમ્બરશીપ કાર્ડ ખરીદવા વખતે શેઠ શ્રી
મુંબઈમાં સ્ટડિયો સ્થાપવા માંગતા હતા. તેને વાડિયા ઉમર સોબાની, પ્રેમચંદ રાયચંદ, અમીચંદભાઈના
મુવિટોન (પરેલ)માં અપાવી દીધું. વિ. શાંતારામે તેનું પિતાશ્રી બાબુ પન્નાલાલ, ચૂનીલાલ મોતીલાલ તથા
નામ રાજકમલ કલામંદિર રાખ્યું. અનેક એકમો કોઈની ISS કીરોજભાઈ વગેરે ભેગા મળીને દોશીને બદલે અટક ને કોઈની ભાગીદારીમાં ઊભાં કર્યા હતા. સાથોસાથ તે S શેઠ કરી ત્યારથી ડી. કે. શેઠ તરીકે પ્રખ્યાત થયા. ધાર્મિક કાર્યો પણ થતાં રહેતાં. તે વખતે હરકિશન 21
આમ, જન્મતાંની સાથે પિતાનો આધાર હોસ્પિટલમાં એક વિંગ બંધાવી આપી હતી. | ગુમાવનારો બાળક પચ્ચીસેક વરસની ઉંમરે ત્રીસેક એવી જ રીતે વેપારધંધામાં પણ સતત રસ
લાખ રૂપિયાની સંપતીનો માલિક બને છે અને એ પણ લેતા, પોતાના મામા વલમજી ખેતશી સાથે ( મુંબઈ જેવી મહાનગરીમાં અને વિશ્વવિખ્યાત વેપારીઓ
મસ્જિદ બંદર ઉપર વડગાદીમાં “મોહનલાલ વચ્ચે – એને પ્રારબ્ધ અને પુરુષાર્થનો મણિકાંચનયોગ
વલમજીની પેઢી’ સ્થાપી અને પરદેશ વસ્તુઓનો તે જ કહેવાય. દુલાભાઈએ એ યોગને દીપાવ્યો દાન- જથ્થાબંધ વેપાર શરૂ કર્યો, જેમાં ખાંડ, તેજાના, દક્ષિણાનો પ્રવાહ ચાલુ રાખીને. વિરાટ વ્યાપારી જગત ગ્રામોફોન. પેટોમેક્સ, ફાનસ, ઘડિયાળ જેવી ચારસો SS સાથે ચિરંતન સ્નેહગાંઠ બાંધી દિલેરી દુલાએ ચોગરમદ
આઈટમો આયાત થતી. એક અઠવાડિયામાં ત્રણથી માનવતાની સુવાસ પ્રગટાવી. તે સમયે તેઓ પોતાની ચાર સ્ટીમરો પરદેશથી આવતી. એક સ્ટીમરની ન આવકમાંથી વીસ ટકા દાન કરતા. ઉચ્ચ અભ્યાસ માટે માલની કિંમત અંદાજે આઠ થી દસ લાખ રહેતી. એ વિદ્યાર્થીઓને સહાય ચલાવવામાં મદદ કરતા. પોતાના ઉપરથી ખ્યાલ આવે કે કેટલો મોટો કારોબાર ચાલતો SS વતન જામનગરના ખેડૂતોને તેમની જમીન પાછી અપાવવામાં મદદ કરતા. સુરેન્દ્રનગરના અનાથાશ્રમને
એવી જ રીતે એમ. દુર્લભજીની પેઢીએ મને હંમેશાં મદદરૂપ બનતા. એવી જ રીતે ધાર્મિક
કાપડનો ધંધો પણ પૂરજોશમાં વિકસાવેલ. પ્રવૃતિઓમાં પણ દાનનો પ્રવાહ અખંડ વહાવતા.
| મામા વલમજી ખેતશીને ઈમ્પોર્ટના ધંધામાં છે તે સમયે વેસ્ટર્ન રેલ્વેનું છેલ્લું સ્ટેશન કોલાબા
રસ ન હોઈ, પોતે સ્વતંત્રપણે ક્રુડ, ઓઇલ, કેરોસીન, તું ન હતું. મુંબઈ દિનદહાડે વિસ્તરતું જતું હતું. આસપાસનાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org