________________
શાશ્વત સૌરભ ભાગ - ૧
પ્રવેન્યાયા: પ્રથમ વિજે.. મેઘને વંનાહો !
સામે ચાલીને કરેલા નાના સુકતની તાકાત કેટલી ? ક્યાં એ
હવે સમગ્ર સંસાર તેના વાસ્તવિક રૂપમાં દેખાવા લાગ્યો હતો. તિર્યંચનો ભવ અને ક્યાં આ, પ્રભુ મહાવીરનો સહજ સંપર્ક જ્યાં
માતાને એક-એક મુદ્દાના સચોટ ઉત્તર આપ્યા : સુલભ છે તેવો રાજપુત્ર મેઘકુમારનો ભવ ! ખરે ! સુકૃત તો
સંસાર સોહામણો લાગે છે તે તો કોલસા ઉપરનો વરખ છે ઊર્ધ્વગામી મંત્ર છે. સ્થળ છે મગધ દેશ. એ દેશની રાજગૃહી નગરી..
ત્યાં સુધી જ. જેવો વરખ ખસ્યો પછી તેનું સ્વરૂપ કેવું લાગે છે !' શ્રેણિક રાજા. ધારિણી દેવી. સુપુત્ર મેઘ. ગર્ભના પ્રતાપે માતા
“સંયમ દુઃખ ભર્યો છે તે એક પૂર્વગ્રહ ભરેલી માન્યતા છે. ધારિણી દેવીને જે સ્વપ્ન આવ્યું હતું તે મુજબ મેઘ નામ પાડવામાં
સુખ અને દુઃખ સાપેક્ષ જ હોય છે. ઉપરથી દેખાતાં દુઃખની નીચે આવ્યું હતું.
કેવું છલોછલ સુખ ભર્યું છે તે તો નજરનું દાન મળે પછી જ સમજાય. યુવાન રાજપુત્ર મેઘને આઠપત્નીઓ હતી. સુખ-સમૃદ્ધિ ભર્યા
હે માતા ! તમે કહો છો કે સ્વજનોનો સ્નેહ છે. મને એ તો કહો રાજમહેલમાં જીવનસરિતા સરળ વહેતી હતી.પરિસરમાં વિશાળ
કે આયુની દષ્ટિએ તમે પહેલાં જશો કે મારે પહેલાં જવાનું થશે બગીચાઓ હતા. એના સુશોભિત લતા મંડપોમાં નાચગાન અને એ જ્ઞાન કોની પાસે છે ? એટલે એ સ્નેહ પણ કેટલો બટકણો વાજિંત્રનાદ તો સતત ચાલતા રહેતા. મનને તરબતર રાખે તેવાં
પાંગળો અને પોકળ છે તે અનુભવવાનો વિષય નથી પણ બધી
પાંગળો અને પોકળ છે તે સાધનોની ભરમાર હતી. આવા માહોલમાં બીજું કશું શું યાદ આવે !
રીતે સમજાઈચૂકેલી બાબત છે. મનુષ્યભવના આ દેહની સાર્થકતા, પણ કહેવતમાં કહેનારાએ કહ્યું જ છે ને કે: ભાગ્ય છૂપે નહીં
સકળજીવોને અભયદાન આપવામાં છે એટલે મેં સંયમનો નિર્ધાર ભભૂત લગાયો ! એ મુજબ, જે નસીબ હતું તેના કારણે શ્રમણ કર્યું છે , ભગવાન મહાવીર મહારાજાનાં દર્શન-વંદનનો યોગ મળ્યો. વીરની
માતાને ખાત્રી થઈ કે વૈરાગ્ય છે અને તે જ્ઞાનગર્ભિત છે. ઠાલો વાણી શ્રવણનો સંયોગ થયો. રોજ-રોજ એ વાણીનું સેવન કરવું ઊભરો નથી, માતાએ સંમતિ આપી. ખૂબ ગમ્યું. એવાણીની વિશેષતાઓને એમના વિશાળ મુનિવૃન્દોમાં
આમેય રાજપુત્રની દીક્ષા અનેકને બોધિની પ્રાપ્તિ કરાવનાર ઘણા-ઘણા મુનિવરો સાથે મળીને મેઘકુમાર વાગોળતા હતા. પ્રભુએ
બને. આ તો, મગધસમ્રાટ શ્રેણિક રાજા, જેઓ નિશ્ચલ સમકિતી વર્ણવેલી સંસારની નિર્ગુણતાનું, નિઃસારતાનું વર્ણન મનમાં પડઘાતું છે. તેના પુત્ર, વળી શ્રમણ ભગવાન મહાવીર મહારાજા પાસે
પ્રવજ્યા-દીક્ષા ગ્રહણ કરે તે પ્રસંગ તો અનેકના હૈયામાં સંવેગના સંસારમાં ચારે ગતિમાં, ચોવીસે દંડકમાં ચોર્યાસી લાખ
દીપકને પ્રગટાવનારો બની રહ્યો. જીવાયોનિમાં અને ચૌદ રાજલોકમાં જીવો કેવા-કેવા પ્રકારે
પ્રભુજીના વરદ કર જેમ-જેમ મસ્તક ઉપર ફરી રહ્યો હતો. સંકલેશવાળા પરિણામથી કર્મ બાંધે છે; ભોગવે છે અને ધર્મના
તેમ-તેમ મેઘના હૃદય-વીણાના તાર રણઝણવા લાગ્યા. અમૃતનો પ્રભાવે કેવી રીતે તે કર્મથી મુક્ત થાય છે...--આ બધું કાનમારગ
સંચાર અનુભવવા લાગ્યા. મેઘ નવો અવતાર પામ્યા. જીવનની થઈને હૈયાસોંસરવું ઊતરી ગયું. રંગરાગની દુનિયા હવે અમારી
ધન્યતાનો અહેસાસ થયો. લાગી.
શ્રુતસ્થવિર મુનિવરને મેઘમુનિ પ્રથમ દિવસથી જ સોંપાયા. માતાને વાત કરી. માતાનું મન બાળકને પટાવે તેવા શબ્દો
ગ્રહણશિક્ષા અને આસેવનશિક્ષાની તાલીમ શરૂ કરવામાં આવી. કહે છે: “સંસાર તો સુખથી ભરેલો છે. સંયમ તો દુ:ખની ખાણ
મેઘમુનિની ગ્રહણશક્તિ અતિતીવ્ર હતી. ખૂબ જ જલદીથી તેઓ છે. વળી તારા અને તારા સ્વજનોના સંબંધો તો મીઠા મધુરા છે.
શિક્ષણ ગ્રહણ કરે છે તેવું સ્થવિર મુનિવરોને લાગ્યું. તારી એક-એક પત્ની તારા માટે પોતાનો જાન કુરબાન કરવા તત્પર
દિવસ તો ક્યાંય પૂરો થયો તેની ખબર ન રહી. રાત પડી. છે. આવી સુખભરી છોળ છોડીને -તરછોડીને જવાનું શાને વિચારો
પ્રતિક્રમણ થયું. સંથારાપોરિસી ભણાવાઈ. સાધુગણના વ્યવસ્થાપક છો ?”
વૃષભ મુનિવરે બધી વ્યવસ્થા કરી, તેમાં મેઘનું સંથારાનું સ્થાન, કુમાર મેઘે પ્રભુવાણીનું અંજન કર્યું હતું તેથી તેમની નજરને
નૂતન મુનિ હોઈ ઠેઠ બારણાં પાસે આવ્યું. આજનો આ અનુભવ
હતું:
Jain Education International
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
For Private & Personal Use Only