________________
कुम्भकारप्रक्षेप ]
[
छे, छतां मूळे ते संस्कृत 'कृत'मांथी व्युत्पन्न थयेल छे. प्राचीन अने मध्यकालीन भारतमां संख्याबंध नगरोनां नामने अंते 'कट' पदान्त मळे छे, जेमके कोफ्कट, भोगकट, वंशकट, केणाकटक, इत्यादि. पंचासरना जयशिखरी उपर आक्रमण करनार भुवङ कल्याणकटकनो राजा हतो ए जाणीतुं छे. ओरिसाना पाटनगर ' कटक 'नुं नाम आधी रोते मूळ कोई आखा नामनो संक्षेप हशे जेम 'अणहिलवाड पाटण'नो संक्षेप 'पाटण' छे तेम. जावा वगेरे भारतनी प्राचीन वसाहतोमा 'जोग्यकर्त' 'जकर्त' वरोरे नगरोमां नामोने अंते 'कर्त' पदान्त छे, ए संस्कृत 'कृत'मांथी छे, जेमांथी उपर्युक्त 'कट' पण व्युप्तन्न थयेलो छे. गुजरातनां 'क' 'कडी' वगैरे स्थळनामोनी व्युप्तत्ति आ रीते कृतकम् 7 7कटकम्7कडउं कडुं तथा कृतिका कडिआ 7 कड़ी एम साधी शकाय. संस्कृतमा 'कटक 'नो एक अर्थ 'सैन्यनी छावणी' एवो थाय छे, ए आ साथै सरखाची शकाय. जो के त्यां पण ए शब्द प्राकृतमांथी संस्कृतमा लेवामां आव्यो होय ए ज संभवित छे.
जुओ दण्डकारण्य
१ बृकभा, गा. ३२७४; उच्, पृ. ७३; उने, पृ. ३६; उशा, पृ. ११४- १६; नि, पृ. १११३.
२ कदी, ११८
३ उशा, पृ. ८५
४ 'गुजरातना जैतिहासिक लेखो,' भाग १ नं. ५४, ६०, ८८ ५ ' तंत्रोपाख्यान, ' पृ. १२; 'पंचतंत्र'
(अनुवाद),
उपोदघात, पृ. ३९.
६ चटरजी, 'इन्डो-आर्यन अॅन्ड हिन्दी, ' पृ. ६९.
कुम्भकारप्रक्षेप
वीतभय नगरनुं बीजुं नाम. ए सिनवल्लीमा आवेलं हतुं. सिन्धुसौवीरनो उदायन राजा जे साधु बनी गयो हतो तेणे अहाँ एक
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
