________________
પ્રતિભાઓ
૪૬૧ સેવા-સુશ્રુષા માટે કલોલ (ઉ.ગુ.) ગામ તથા તાલુકા સમસ્તના કરતા વ્યાપારીઓના મંડળોની આગેવાની લીધી. એટલું જ નહીં ગામડાઓમાં દર્દીઓની સેવાની તક વધાવી લીધી. દિવસ-રાતની પણ અમદાવાદની ‘ઇન્ટરનેશનલના ટ્રેડર્સ લિ.' (૧૯૪૨પરવા કર્યા વિના તેમણે આ કામ ખરા ખંત, ઉત્સાહ અને સેવા- '૪૪)ના મેનેજીંગ ડિરેક્ટર, ન્યુ સ્વસ્તિક લાઈફ ઇસ્યુ. લિ. પરાયણતાની વૃત્તિ સાથે કરી પોતાની અંદર રહેલ મહાત્માજીના મુંબઈ તથા અમદાવાદ મંડળોના ઉપપ્રમુખ, ‘ગુજરાતી વેપારી સાચા સેવક બનવાની ઉત્કટ ઇચ્છાશક્તિનું દર્શન કરાવ્યું. મહામંડળના કારોબારી સભ્ય, મિલર્જીન સ્ટોર્સ એસો.ના મંત્રી
ત્યારબાદ ઇ.સ. ૧૯૧૯ થી જલિયાનવાલા બાગ તરીકે પણ સેવાઓ આપી. હત્યાકાંડ અને રોલેટ એક્ટ (કાળા કાયદા)ના અનુસંધાનમાં સ્વાતંત્ર્યોત્તર કાળમાં પોતાનું સ્વાતંત્ર્ય લડતનું કામ સારી દેશભરમાં આવેલાં સત્યાગ્રહી આંદોલનોમાં શર્માજીએ અદમ્ય રીતે પરીપૂર્ણ થતાં હવે તેમણે પોતાનું સઘળું ધ્યાન સમાજસેવાનાં ઉત્સાહપૂર્વક ભાગ લીધો. ખાસ કરીને સત્યાગ્રહી સાહિત્ય તથા કાર્યો તરફ કેન્દ્રિત કર્યું. ૧૯૬૫માં “ગાંધીબજાર કયુમર્સ ખાદી વેચાણમાં એમની રૂચિ સવિશેષ રહી. ઇ.સ. ૧૯૨૦માં સો.ના ચેરમેન તેમજ અમદા. સિડ્ઝ મર્ચન્ટસ એસો. લિ.' ‘નાગપુર-ઝંડા સત્યાગ્રહ'માં પણ તેમણે ઉમળકાભેર ભાગ સમિતિના સભ્ય તરીકે રહીને ધંધાકીય પ્રવૃત્તિઓમાં મુંબઈની લીધો. સાથે સાથે પૂ. મહાત્માજીના આદેશ અનુસારની વિવિધ એલિફન્ટ્સ ઓઈલમિલના ગુજરાત, રાજસ્થાન તથા મધ્ય રચનાત્મક પ્રવૃત્તિઓમાં પણ તેમણે ભાગ લેવા માંડ્યો. પરિણામે ભારતના સોલસેલિંગ એજન્ટ તરીકે સેવાઓની ઈગ્લેન્ડની ઇ.સ. ૧૯૨૨ સુધીમાં તો તેમણે કોંગ્રેસના સક્રિય સ્વયંસેવક બ્લોલ એક્સ એન્ડ કે હિ
બ્લડોલ સ્પેન્સ એન્ડ કુ. લિ.ના મુખ્યાધિષ્ઠાતા તરીકે ૧૯૬૬ તરીકે નામના મેળવી. પરિણામે ડિસેમ્બર ૧૯૨૭માં મદ્રાસ થી વ્યાપારી પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરી. મુકામે આયોજિત “હિંદી રાષ્ટ્રીય મહાસભા' (Indian
શ્રી શર્માજીએ રાષ્ટ્ર-સમાજ સેવાની સાથે સાથે સાંસ્કૃતિક National Congress) ના અધિવેશનમાં શ્રી નિવાસ
પ્રવૃત્તિઓમાં પણ ભાગ લીધો. ગોકળદાસ રાયશુરાકૃત ‘રેણુકા’ સાયંગરના પ્રમુખપણા નીચે યોજાયેલ અખિલ ભારતીય ‘દેશી રાજ્ય પરિષદ'માં કાર્યવાહક સભા તરફથી ગુજરાતમાંથી જે ચાર
અને “શેરબજારનું સ્વપ્ન” એ બે પ્રકાશનો બહાર પાડ્યાં. સાથે પ્રતિનિધિઓ નિમાયા તેમાં (૧) શ્રી અમૃતલાલ શેઠ (૨) શ્રી
સાથે કવિ ન્હાનાલાલનાં ‘ચિત્રદર્શન’ અને કવિવર રવીન્દ્રનાથ મણિલાલ કોઠારી (૩) શ્રી સુમંત મહેતા અને (૪) શ્રી
ઠાકુરના ‘વિશ્વભારતી' જેવી જાણીતી કૃતિઓનો ગુજરાતી મોતીલાલ શા. શર્માનો સમાવેશ થતો હતો.
અનુવાદ કરવાનું કામ પણ કર્યું. અમદાવાદ ખાતેથી “સંદેશ”
સમાચારપત્રના “મનોરંજન' સાપ્તાહિકના તંત્રી તરીકે તેમજ હિંદી રાષ્ટ્રીય મહાસભાના ગુજરાતના પ્રતિનિધિ તરીકે
વડોદરાથી હિંદી મરાઠીમાં પ્રકાશિત “વ્યાયામ' નામના પત્રમાં શ્રી શર્માજીએ પોતાના શીરે આવેલી જવાબદારી પૂર્ણ દક્ષતા
તંત્રીપદે કામ કર્યું. આ ઉપરાંત સ્વજ્ઞાતિ (બ્રહ્મભટ્ટ)ના ઉત્કર્ષ પૂર્વક સંભાળીને મહાસભા તથા પૂ. મહાત્માજીના આદેશને
માટે પણ એમણે પૂરતી પ્રવૃત્તિઓ કરી. આવા આજીવન પ્રવૃત્ત ગુજરાતના જનસામાન્ય સુધી વહેતો કરવામાં ઉપયોગી ભૂમિકા
પ્રખર રાષ્ટ્રવાદી, સમાજસેવી અને સુધારક દૃષ્ટિ ધરાવતા પૂરી પાડી. સાથે સાથે કલોલ (ઉ. ગુ.) ના શહેર સુધરાઈ
શર્માજી તા. ૬ જુન, ૧૯૮૮ના રોજ સ્વર્ગવાસી થતાં સમાજ (Municipality)માં સભાસદ તરીકે, વડોદરા શહેર રેલસંકટ
અને જ્ઞાતિના અનેક આગેવાનોએ એમને સ્મરણાંજલી અર્પ સમિતિના મંત્રી તરીકે, વડોદરા રાજ્ય પ્રજામંડલ, અધિવેશન
હતી. પ્રભુ આવા મહાનુભાવો દ્વારા આપણા રાષ્ટ્ર અને સમાજને વડોદરાના પ્રકાશન મંત્રી તરીકે, “બારડોલી સત્યાગ્રહ' (બંને
ઉન્નત કરતા રહે અને આપણા ગુજરાતના આવા સપૂતોને .સ. ૧૯૨૮) વેળાએ “સરભોણ છાવણી'માં સત્યાગ્રહી તરીકે,
સ્નેહપૂર્વક સ્મરણ કરતા રહીએ એજ અભ્યર્થના! ! દસક્રોઈ તાલુકા કોંગ્રેસ સમિતિના ઉપપ્રમુખ તરીકે (ઇ.સ. ૧૯૩૨) તથા અમદાવાદ ખાતે રેશનિંગ પ્રવૃત્તિના કારોબારી
નીડર પત્રકાર- સમાજસેવક સભ્ય તરીકે તેમણે રાષ્ટ્રીય-સામાજિક સેવાપ્રવૃત્તિઓમાં
શ્રી સીતારામ શમાં ઉલટભેર ભાગ લીધો. આ બધી રાષ્ટ્રીય પ્રવૃત્તિના સંદર્ભે ૧૯૩૪માં તેમને જેલયાત્રા કરવાની તક મળી. એની સાથે
(ઈ.સ. ૧૮૯૧–૧૯૬૫) વ્યાપાર-ઉદ્યોગને લગતી ગુજરાતની પ્રવૃત્તિઓમાં ઇ.સ. શ્રી સીતારામ જેસીંગભાઈ શર્મા (બ્રહ્મભટ્ટ) નો જન્મ તા. ૧૯૧૮થી કેમિકલ્સ, પેઈન્ટ્રસ, વાર્નિસ અને એસીડનો ધંધો ૧૬ ઓગષ્ટ, ૧૮૯૧ના રોજ એમના મોસાળ-પ્રાંતિજ 59
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org