Page Text
________________
३७८
पदानीत्यर्थः । एतैश्च त्रिभिः पदैः स्वप्रतिपक्षयुक्तैरलेपादिद्रव्यग्रहणविधा(व)ष्टसङ्ख्या भङ्गा स्युरिह च भङ्गकप्रमाणपरिज्ञानं रचनाक्रमश्च दृश्यते । तत्रेह यावतां पदानां भङ्गाः कार्यास्तावन्तो द्विका अन्योऽन्यं ताडिताः सर्वभङ्गप्रमाणं। रचना तु स्वीयस्वीयसर्वभङ्गानां पर्यन्तवर्त्तिनि पदे ऊर्ध्वाध एकान्तरितौ लघुगुरू स्थाप्यौ। ततो द्विगुणा द्विगुणा लघुगुरवः क्रमशो वामेषु वामेषु स्थाप्याः।
“पयसमदुगअब्भासे माणं भंगाण तेसिमिहरयणा । एगंतरियं लहुगुरु दुगुणा दुगुणा य वामेसु” त्ति ।।१।। પદ “સવિશેષદ્રવ્ય' ઉમેરીને દ્વન્દ્રસમાસ કરવો. “નવારસીવરેસબ્રેિડુિં = “ત્રિરતવષદ્રવ્યેઃ = સ્વપ્રતિપક્ષથી જોડાયેલ આ ત્રણ પદો દ્વારા અલેપાદિ દ્રવ્યગ્રહણ વિધિને વિશે, “મં' = 1ષ્ટમ' = આઠભાંગા થાય છે.
અહીં ભાંગાના પ્રમાણની જાણકારી તથા એનો રચનાક્રમ બતાવાય છે.
A) ભાંગાના પ્રમાણની જાણકારી :- જેટલા પદોના ભાંગા કરવાના હોય. તેટલા ફિકને અરસપરસ ગુણવા, એટલે કુલ ભાંગાની સંખ્યા આવે છે. જેમકે, અહીં, પદ ત્રણ છે. તો બે સંખ્યાને અરસપરસ ત્રણવાર ગુણવી. અર્થાત્ ૨ x ૨ x ૨ = ૮. તે જ રીતે દાખલા તરીકે ૪ પદ હોય તો બેની સંખ્યાને અવાર અરસ-પરસ ગુણવી. અર્થાત્ ૨ x ૨ x ૨ x ૨ = ૧૬ ભાંગા થાય. આ રીતે સર્વત્ર જાણી લેવું.
B) રચના :- સર્વભાંગાઓના પોત-પોતાના અન્ત રહેલ પદમાં ઉપર નીચે એકાન્તરે લઘુ-ગુરુ ચિહ્નો સ્થાપવા. યાદ રહે – | = લઘુ ડ = ગુરુ. પછી ડાબી બાજુના પદોથી ક્રમશઃ બે બે ગુણા લઘુ-ગુરુ સ્થાપવા. બે-બે ગુણા અર્થાત્ = પ્રથમ માત્ર એકાંતરે લઘુ-ગુરુ મૂક્યા પછી એનું બમણું એટલે કે બે-બે લઘુ-ગુરુ મૂકવા.. પછી એનું બમણું એટલે કે ૪-૪ લઘુ-ગુરુ મૂકવા. पयसम-दुग-अब्भासे माणं भंगाण तेसिमिहरयणा। एगंतरियं लहुगुरु दुगुणा दुगुणा य वामेसु ।।१।।
અર્થ :- જેટલા પદો હોય એટલા દ્વિકોને અરસ-પરસ ગુણવા જેને શાસ્ત્રીય ભાષામાં “૩ામ્યા' કહેવાય છે. એટલે ભાંગાઓની સર્વ સંખ્યા આવે. તથા તેઓની રચના આ પ્રમાણે કરવી કે ડાબી બાજુએથી પ્રથમ એકાંતરે લઘુ-ગુરુ ગોઠવવા. પછી બે-બે ગુણા લઘુ-ગુરુ ગોઠવવા.
- ઉપરોક્ત પ્રમાણે ૩ પદોના ૮ ભાંગા થાય છે. જેની રચના આ પ્રમાણે છે. III, INડ, ડા, ડડ, ડા, ડોડ, ડડા, ડડડ. А в с
|
| ડ ડ
ડ | ડ
||
ડ
|
ડ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004970 |
| Book Title | Pind Vishuddhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kulchandrasuri, Punyaratnasuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 506 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 25 MB |