________________
SAEREA
CREDEREA
હૃદયમાં કષાય થયો હોય તો શાંત કરીને તેને ખમાવવો, ક્ષમા આપવી, ક્ષમા માંગવી. જો પોતાને કષાય ન થયો હોય તો પણ સામાની ક્ષમા સ્વીકારવા માટે પણ સામાને ખમાવવો. માટે મિથ્યાદુષ્કૃતની સામે આપણે મિથ્યા દુષ્કૃત આપવું એ જૈન શાસનની રીતિ છે.
અહીં સપ્રસંગ આવસિયાએ ઇત્યાદિ શેષ ૨૯ પદોનો ભાવાર્થ પણ આ રીતે જાણવો.
આ બધા પદો ક્ષમાપના માટે છે અને ખામેમિ ખમાસમણો દેવસિઅં વઇક્કમં’ ના વિસ્તારરૂપ છે.
અહીં પ્રશ્ન ઃ (૧) આ આવર્સિયાએ પછીના પદોની જરૂર શી છે? (૨) જો જરૂર છે તો અવગ્રહની આગળ નીકળીને કેમ ? (૩) પ્રથમ વાંદણામાં આ પદો પૂર્વે અવગ્રહની બહાર નીકળવાનું
છે તો બીજા વાંદણામાં કેમ નહિ ? બીજા વાંદણા પછી ક્યારે અવગ્રહની બહાર નીકળવાનું ?
ઉત્તર ૧ : સંક્ષિપ્ત ક્ષમાપના ગુરુ પાસે (ગુરુ સાક્ષીએ) કર્યા પછી વિશદ-વિસ્તૃત ક્ષમાપના પ્રથમ વાંદણામાં અવગ્રહની બહાર નીકળી માનસ પટ પર ગુરુને આરોપિત કરી ગુરુ સાક્ષીએ ક૨વી.
(A) વિસ્તૃત ક્ષમાપનાથી પોતાના અતિચારોની સ્મૃતિ. (B) આ અતિચારો વર્જવાના છે એવો વારંવાર ખ્યાલ, (C) વિશેષ નમ્રભાવ, હૃદયશુદ્ધિ તેમજ
(D) બાળ જીવોને અતિચારોનું જ્ઞાન અને તેમાં અકર્તવ્યબુદ્ધિ થાય તે. માટે વિસ્તૃત ક્ષમાપનાની જરૂર હોઇ આ પદો છે.
થોયના જોડા બે શા માટે ? એ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં શ્રીચૈત્યવંદન ભાષ્યમાં કહ્યું છે કે સારા કાર્યો અનેકવાર કરવાના હોય છે. તેથી બે વાંદણા- બે થોયના જોડા, અનેક નમ્રુત્યુર્ણ વગેરેનું વિધાન છે.
ઉત્તર ૨ ગુરુના અવગ્રહમાં વધુ વખત રહેવામાં આશાતના વગેરેનો સંભવ હોઇ અવગ્રહમાં રહીને માત્ર સંક્ષેપથી ક્ષમાપના કરાય છે અને વિસ્તૃત ક્ષમાપના બહાર નીકળી કરાય છે.
૨૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
