________________
૨૮૩
દવાખાનામાં દાખલ કરેલ દર્દી અંગે જરૂરી સૂચનો
માઉથફ્રેશનર લગાવવું, ઊલ ઉતારવી, દાંત સાફ કરવા તે બહુ
જરૂરી છે. દર્દી ભાનમાં હોય તો કોગળા કરાવવા. (૮) કસરત (physiotherapy)
| દર્દીએ ઘણી વખત લાંબા સમય સુધી કસરત ચાલુ રાખવી પડે છે. દર્દીને એ કામગીરીમાં મદદ થાય તે માટે અને ઘેર ગયા પછી કસરત ચાલુ રાખી શકાય તે માટે ફિઝિયોથેરપિસ્ટ કે ડૉક્ટર પાસેથી તે અંગેની સમજ મેળવી લેવી. તેમાં કઈ કસરત ક્યારે, કેટલા સમય માટે કરવાની છે તેની નોંધ રાખવી જોઈએ, તેમ જ તે મુજબ જ કસરત કરાવવી જોઈએ. (૧) જો દર્દીને લકવો હોય તો તે માટેની તે અંગની તે કસરત
કરાવવી. (૨) દર્દી જો બેભાન હોય તો તેના બન્ને હાથ-પગ દર બે કલાકે
પંદરેક મિનિટ હલાવી કસરત કરાવવી. (૩) સામાન્ય રીતે કસરત દિવસમાં ચારથી છ વખત અને દસ થી
વીસ મિનિટ માટે કરાવવાની હોય છે. થાક ન લાગે તેમ
કરાવવી. (૪) દર્દીના પગ સૂજી જાય, પગ પર લાલાશ જણાય તો ડોક્ટરને
જાણ કરવી. ક્યારેક તે ખૂબ ભયજનક (DVT) રોગની નિશાની
હોઈ શકે. (૯) છાતીમાંથી કફ કાઢવો (suction)
જ્યારે દર્દીને લાંબો સમય સૂઈ રહેવાનું હોય ત્યારે શ્વસનતંત્રમાં પણ મુશ્કેલી આવે છે. છાતીમાં કફ ભરાઈ જાય, છાતીમાંથી અવાજ આવે. ન્યુમોનિયા થવાનો પણ ડર રહે છે. વળી શ્વાસની ક્રિયા પણ તેનાથી બગડે છે. આવા દર્દીને વારંવાર પાતળી ટ્યૂબ દ્વારા ગળામાંથી અને છાતીમાંથી સક્શન કંરી શ્વાસમાર્ગ ચોખ્ખો રાખવો જોઈએ. તેની વિધિ સામાન્ય રીતે સ્ટાફ કરતો હોય છે, પરંતુ દર્દીનાં જાગૃત સગાંઓ પણ સારી રીતે કરી શકે. ખરેખર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
