________________
(૨૪) લાંબા સમય સુધી વાપરવી પડે તેવી ન્યુરોલોજીની દવાઓ વિશે સમજણ),
અગાઉનાં પ્રકરણોમાં આપે જોયું હશે તેમ, ન્યુરોલૉજીના કેટલાક રોગો હઠીલા છે અને તેમાં સારવાર ઘણી વાર લાંબા સમય સુધી એટલે કે ૬-૧૨ મહિના કે અમુક રોગોમાં જીવનપર્યત પણ લેવી પડે છે. આ દવાઓની સારી અસરો પણ હોય છે અને ક્વચિત્ આડઅસરો પણ હોય છે. આવી દવાઓ વિષે યોગ્ય સમજ હોય તો કેટલીક મુશ્કેલીઓ અને મૂંઝવણો સમયસર નિવારી શકાય.
આ પ્રકરણનો હેતુ આવી દવાઓની અસર અને આડઅસરની સાચી સમજણ આપવાનો છે. અત્રે એ સ્પષ્ટતા કરવાની કે સારવાર આપનાર ડૉક્ટરની સલાહ વગર કોઈ પણ દવા જાતે લેવી અતિ જોખમકારક છે અને તમામ દવાઓ ડૉક્ટરની દેખરેખ હેઠળ જ લેવી. • સ્ટિરોઈડ દવાઓ (steroids)
સ્ટિરોઈડ દવાઓ ન્યુરોલૉજીમાં કેટલાક અગત્યના અથવા હઠીલા, ગંભીર રોગોમાં વાપરવામાં આવે છે. આ દવાઓ “બેધારી તલવાર' જેવી છે. એટલે કે યોગ્ય રીતે, યોગ્ય માત્રામાં, યોગ્ય સમય સુધી વાપરવાથી સારું પરિણામ આપે છે, તે જિંદગી બચાવે અને રોગમાંથી સંપૂર્ણપણે બહાર કાઢી શકે, જે કામ બીજી કોઈ દવા આટલી સારી રીતે ન પણ કરી શકે. પરંતુ અયોગ્ય રીતે, આડેધડ અથવા ડૉક્ટરની દેખરેખ વગર લાંબા સમય સુધી લેવામાં આવે તો સ્ટિરોઈડ દવા ગંભીર મુશ્કેલીઓ પણ સર્જી શકે છે. દુઃખદ વાત એ છે કે અવારનવાર તેના સાચા ઉપયોગ કરતાં તેનો ખોટો અને બિનજરૂરી ઉપયોગ (દુરુપયોગ, Abuse) વધુ થયો છે, થતો જોવામાં આવે છે.
સ્ટિરોઈડ ખરેખર તો શરીરની એડ્રિનલ ગ્રંથિમાં વિટામિન સીમાંથી પેદા થતા કુદરતી અંતસ્રાવની શ્રેણીની જ પેદાશ છે, જેમ કે કોર્ટિકોસ્ટેરો , મિનરલો કોર્ટિકોસ્ટેરોઇસ. શરીરની ગ્રંથિઓ, અંગો અને સિસ્ટમ્સ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
