________________
૧૪૭.
મગજના ચેપી રોગો મેનિન્જાઈટિસ, એન્સેફેલાઈટિસ દષ્ટિ ગુમાવે તેવું પણ બને. ક્યારેક કરોડરજજુમાં અને કરોડના મણકામાં ટી.બી.ની અસર આવે તો પગનો લકવો થઈ શકે.
નિદાનઃ
આ રોગનું નિદાન કરવા દર્દીની લંબાણપૂર્વકની તબીબી તપાસ ઉપરાંત કમરના પાણીની તપાસ (લમ્બર પંક્યર) એ મગજના ચેપી રોગોના યોક્કસ નિદાનની લગભગ અનિવાર્ય જેવી તપાસ છે. કમરના પાણીની તપાસમાં પ્રોટીન વધુ, ખાંડ શુગર) ઓછી અને લિમ્ફોસાઈટ નામના શ્વેતકણો વધુ માત્રામાં આવે છે. લોહીના જરૂરી એવાં સામાન્ય (રૂટીન) ટેસ્ટ કરવામાં આવે છે. તે ઉપરાંત કેટલાક ગૂંચવાડાભર્યા કેસમાં સી.એસ.એફ.-પી.સી.આર, સી.એસ.એફ.- સી.આર.પી., સી.એસ.એફ.એ.ડી.એ. વગેરે ટેસ્ટ દ્વારા પણ નિદાનમાં ચોકસાઈ લાવી શકાય છે. આવી ચોકસાઈ એટલા માટે જરૂરી છે કે એક વાર મગજના ટી.બી.નું નિદાન કર્યું એટલે દર્દીને ઓછામાં ઓછી દોઢથી બે વર્ષની સારવારની જરૂર પડે છે. ક્યારેક-ક્યારેક સીટીસ્કેન અને એમ.આર.આઈ. પણ કરાવવું પડે છે, જે ટ્યુબરક્યુલોમા તથા હાઈડ્રોસેફેલસના નિદાન માટે ખાસ જરૂરી છે.
રોગની શરૂઆતમાં કમરના પાણીના રિપોર્ટમાં કેટલીક વાર વાઈરસ અથવા પરુનાં જંતુઓ કારણભૂત હોય તેવું ચિત્ર પણ ઊપસતું હોય છે અને જો ત્રણેમાંથી કોઈની પણ યોગ્ય સારવાર કરવામાં ઢીલ થઈ જાય તો ભયજનક પરિણામો આવી શકે અને તેથી જ આ બધા ચેપી રોગોની વ્યવસ્થિત તપાસ અતિશય જરૂરી છે. આશરે-આશરે નિદાન ન કરવું તેમ તમામ નિષ્ણાત ડૉક્ટરો માને છે પરંતુ મગજમાં ખૂબ સોજો હોય, આંખના પરદા પર સોજો (Papilloedema) દેખાય, શ્વાસ વધુ હોય, દર્દીની સામાન્ય પરિસ્થિતિ સારી ન હોય તેવા સંજોગોમાં કમનું પાણી કાઢવું ખરેખર જોખમી બને છે અને તેથી તેવે વખતે સી.ટી. સ્કેન, એમ.આર.આઈ. તથા બીજા સહાયક પુરાવાઓના આધારે દવા શરૂ કરી દેવી જોઈએ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org