________________
ધ્યાન કરવાની વિધિ
૧. આનંદકેન્દ્ર:
શરીરની ચારેબાજુ ચમકતા લીલા (Green) રંગનો અનુભવ કરો. અનુભવ કરો કે શરીરની ચારેબાજુ લીલો રંગ છવાયેલો છે. લીલા રંગનો શ્વાસ લો. દરેક શ્વાસની સાથે લીલા રંગના પરમાણુ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનો અનુભવ કરો (૩ મિનિટ). ચિત્તને આનંદકેન્દ્ર પર એકાગ્ર કરો, ત્યાં ચમકતા લીલા રંગનું ધ્યાન કરો, (૨ મિનિટ). અનુભવ કરો કે આંનદ કેન્દ્રમાંથી લીલા રંગના પરમાણું નીકળી રહ્યા છે (૧ મિનિટ). અનુભવ કરો કે ભાવધારા નિર્મળ થઈ રહી છે, (૧ મિનિટ). ૨.વિશુદ્ધિકેન્દ્રઃ
શરીરની ચારેબાજુ ચમકતા નીલા (Blue) રંગનો અનુભવ કરો. અનુભવ કરો કે શરીરની ચારેબાજુ નીલો રંગ છવાયેલો છે. નીલા રંગનો શ્વાસ લો. દરેક શ્વાસની સાથે નીલા રંગના પરમાણુ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનો અનુભવ કરો (૩મિનિટ). ચિત્તને વિશુદ્ધિકેન્દ્ર ઉપર એકાગ્ર કરો. ત્યાં ચમકતા નીલા રંગનું ધ્યાન કરો (૨ મિનિટ). અનુભવ કરો કે આનંદકેન્દ્રમાંથી નીલા રંગના પરમાણુ નીકળી રહ્યા છે (૧ મિનિટ), અનુભવ કરો કે “વાસનાઓ અનુશાસિત થઈ રહી છે' (૧ મિનિટ). ૩.દર્શનકેન્દ્રઃ
શરીરની ચારેબાજુ ચમકતા લાલ (Red) રંગનો અનુભવ કરો. અનુભવ કરો કે શરીરની ચારેબાજુ લાલ રંગ છવાયેલો છે. લાલ રંગનો શ્વાસ લો. દરેક શ્વાસની સાથે લાલ રંગના પરમાણુ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનો અનુભવ કરો (૩ મિનિટ). ચિત્તને દર્શનકેન્દ્ર ઉપર એકાગ્ર કરો. ત્યાં ચમકતા લાલ રંગનું ધ્યાન કરો (૨ મિનિટ). અનુભવ કરો કે દર્શન કેન્દ્રમાંથી લાલ રંગના પરમાણુ નીકળી રહ્યા છે (૧ મિનિટ). અનુભવ કરો કે “અંતર્દષ્ટિ જાગૃત થઈ રહી છે' (૧ મિનિટ). ૪. જ્યોતિકેન્દ્ર:
શરીરની ચારેબાજુ ચમકતા સફેદ (White) રંગનો અનુભવ કરો. અનુભવ કરો કે શરીરની ચારેબાજુ સફેદ રંગ છવાયેલો છે. સફેદ રંગનો શ્વાસ લો. દરેક શ્વાસની સાથે સફેદ રંગના પરમાણુ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનો અનુભવ કરો (૩ મિનિટ). ચિત્તને જ્યોતિકેન્દ્ર ઉપર એકાગ્ર કરો. ત્યાં ચમકતા સફેદ રંગનું ધ્યાન કરો (૨ મિનિટ). અનુભવ કરો કે જ્યોતિકેન્દ્રમાંથી સફેદ રંગના પરમાણુ નીકળી રહ્યા છે (૧ મિનિટ). અનુભવ કરો કે ‘ક્રોધ શાંત થઈ રહ્યો છે” (૧ મિનિટ). ૫. જ્ઞાનકેન્દ્ર:
શરીરની ચારેબાજુ પીળા (Yellow) રંગનો અનુભવ કરો. અનુભવ કરો કે શરીરની ચારેબાજુ પીળો રંગ છવાયેલો છે. પીળા રંગનો શ્વાસ લો. દરેક શ્વાસની સાથે પીળા રંગના પરમાણુ શરીરમાં પ્રવેશી રહ્યા હોવાનો અનુભવ કરો (૩ મિનિટ). ચિત્તને જ્ઞાન કેન્દ્ર ઉપર એકાગ્ર. કરો. ત્યાં પીળા રંગનું ધ્યાન કરો (૨ મિનિટ). અનુભવ કરો કે જ્ઞાનકેન્દ્રમાંથી પીળા રંગના પરમાણુ નીકળી રહ્યા છે (૧ મિનિટ). વેશ્યાધ્યાન કરવાનો ક્રમ ૧ ધ્વનિ-મહાપ્રાણ અથવા અહમ્ (૯ વખત) (૨ મિનિટ). ૨ કાયોત્સર્ગ (૫ મિનિટ). ૩લેશ્યાધ્યાન (૨૫ મિનિટ). ૪ વિવેકસૂત્ર, સરણસૂત્ર, શ્રદ્ધાસૂત્ર (૩ મિનિટ) પ્રશ્ન : લેક્ષાધ્યાન એટલે શું ?તેનું આધ્યાત્મિક તથા વૈજ્ઞાનિક મહત્ત્વ સ્પષ્ટ કરો.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org