________________
શસાર.
છે કે કચ' તેથી રાજ્યમાં સ્વસત્તાવાળાં થવા રહે છે. અત્ર કહીએ છીએ કે આ વાતમાં વિશ્વાસ મૂકવાને અમે તૈયાર નથી, કારણ કે તેમ હોવાને માટે કોઇ પુરાવા નથી, તેમ સોગા ઉપરથી તે સંભિવત નથી. આવે રાજદ્રોહ કરવાના કચદને શું હેતુ હાય તે અમે જોઇ શકતા નથી. જેઆએ તેના પર એવું તહેામત મૂકયું તે પણ દલપતસિ’હુને કે રાયસિ'હને ગાદી પર બેસાડવા માટે તેણે પ્રપંચ કર્યો તેમાં સંમત નહાતા. તે ઉપરાંત અકખર કે જે રાયસિંહ સાથે ઘાડી મિત્રાચારી ધરાવત હતા, અને પેાતાના શાહજાદાના લગ્નથી રાયસિંહની સાથે સગપણથી જોડાયા હતા, તેણે કચ'દ દિલ્હી નાસી ગયે। ત્યારે તેને અંતઃકરણ પૂર્વક મેઢુ માન આપ્યું હતું એ હકીકત કર્મચ‘દ્રના પ્રપ’ચની વાતથી વિરૂદ્ધ જાય છે. રાયસિંહ તે મત્રી સાથે કેટલી તીવ્ર દુશ્મનાવટ ધરાવતા થયા હતા તે જાણ્યા પછી તે આદશાહના દરબારમાં કચદ્રના 'ચા પદને હલમલાવી નાબૂદ કરવામાં બાકી ન રાખે એ આપણે બધા જાણી શકીએ. કાં તે કર્મીચંદ્રને પોતાને હવાલે કરવા કે તેને દેશમાંથી બહાર કાઢવે એટલુ તા અકખરને તે કહી શકે તેમ હતુ, અને તેમ કર્યું હત. અકબર કે જેના ન્યાયપરના પ્રેમ અને નિષ્પક્ષપાત માટે ફાઇ જાતની શ’કા લાવી શકાય તેમ નથી તેણે કર્મચદ્રની નિર્દેષતા પર જરા પણ શકા ન લીધી. તે કમઁચંદ્રુ ઉપર ખરાબ, નિષ્ઠતાથી મૃકાએલાં હેતનાની સામે સપૂર્ણ જાય છે. કમરે તેનુ મોટાં માન અને સત્કારથી સ્વાગત કર્યું. એમ કેઇ પૂછે કે જો કમ ચંદ્ર નિર્દોષ હતે. તે શ માટે તેવિકાનેથી દિલ્હી નાસી ગયે. જેએએ રાજ થાનના ઇતિહાસને અભ્યાસ કાળજીથી કર્યો છે, અને ઇદરજ સિધી અને અમરચંદ સુરા if શું દશા થઇ તે પેાતાની નજર માગળ રાખી છે તે અમારી સાથે એકદમ મળતા થશે કે તેણે તે પગલું સાચી દિશામાંજ લીધું હતું. દુર્ભાગ્યે તે સમયમાં એવા દઢ અને તંત્ર ન્યાÁશ હતા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org