________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર વ્યય થાય છે. ચેતન ચેતનરૂપે પરિણમે છે. જડ જડ રૂપે પરિણમે છે. અન્યોઅન્ય કોઈને પલટાવે નહિ"
હે વત્સ વ્યક્ત ! તને શંકા છે કે પંચભૂત છે કે નહિ? અથવા આ સર્વ પદાર્થો ખવત્ છે. અને બીજી બાજુ જળ સ્થળ વગેરેની સત્તા છે, તેવાં પદો વાંચી તને સંશય થાય છે.'
"જગતના પદાર્થો સ્વપ્નવત્ છે તેમ જણાવવાનો હેતુ આત્મસંબંધી શ્રધ્ધા અને ચિંતન કરાવવા માટે છે. સ્ત્રી, પુરુષ, સુવર્ણ આદિ પદાર્થો અનિત્ય, અસાર અને કર્મને આપનારા છે, માટે તે ત્યાગવા યોગ્ય છે. તે વૈરાગ્યની વૃદ્ધિ માટે બોધ આપનારું વાક્યો છે. તેનો અર્થ વિશ્વમાં ભૂતોનું અસ્તિત્વ નથી એમ ન માનવું. તે અસ્થિર અને અસાર હોવાથી સ્વપ્નવત્ માન્યા છે. જગતમાં જે જે પદાર્થો જણાય છે તેનો કેવળ નાશ નથી, પરંતુ પદાર્થોનું પરિણમન થયા કરે છે. મૂળ તત્ત્વ તો નિત્ય ટકે છે. જેમ સુવર્ણની બંગડી બને, વળી બંગડીનો નાશ થઈ વીંટી બને, છતાં સુવર્ણનો નાશ થતો નથી. અંતે પરમાણુરૂપે પોતાનું અસ્તિત્વ પદાર્થમાત્રનું રહે છે”
પ્રભુનાં વચનથી વ્યક્ત પંડિતનું સમાધાન થતાં તેઓએ પોતાના પાંચસો શિષ્યો સહિત પ્રભુનું શિષ્યત્વ ગ્રહણ કર્યું, અને ચોથા ગણધર પદને પામ્યા.
૫. સુધર્મા પંડિત
શંકા : જીવ જેવો આ ભવમાં હોય તેવો જ પરભવમાં થાય કે બીજા સ્વરૂપે થાય?
पुरुषो वै पुरुषत्त्वमश्नुते पशव : पशुत्वम् ।
પુરૂષ મરીને પુરૂષ થાય અને પશુ મરીને પશુ થાય. હે સુધ ! તું એમ માને છે કે માનવ માનવપણે જન્મ અને ગાય વગેરે પશુઓ પશુ તરીકે જન્મે. વળી બીજે પ્રકારે એમ કહે છે કે વિષ્ટા સહિત માનવને
પપ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
