________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર
ધન્ય બને છે, તે જીવ કેવો મહાન છે. છતાં તેઓ માતાપિતાના ઋણાનુબંધ વર્ધમાનને પુત્રપણે વાત્સલ્યથી જોતાં, એટલે મહાવીરે જયારે યૌવનવયમાં પ્રવેશ કર્યો ત્યારે તેમને લગ્ન કરવા મિત્રો દ્વારા સમજાવવામાં આવ્યા. મિત્રો કહેતા હૈ વર્ધમાન ! તમે હવે સંસારસુખ માણવાને યોગ્ય થયા છો. તમારાં માતાપિતા પણ એમ ઈચ્છે છે.
મિત્રોનું ક્શન શ્રવણ કરી વર્ધમાન જવાબ આપતા કે, હે મિત્રો ! તમે મારી પાસે નિરંતર રહો છો, છતાં જાણતા નથી કે હું સંસાર પ્રત્યે ઉદાસીન છું. કેવળ માતાપિતા દુ:ખ પામે તેથી સંસારમાં રહ્યો છું.
આ વાતચીત થતી હતી ત્યાં તો ત્રિશલાદેવી સ્વયં તેમના મહેલમાં આવી પહોંચ્યાં, અને તેમણે વાતનો દોર પોતાના હાથમાં લીધો.
ત્રિશલાદેવીએ કહ્યું હે વત્સ ! અમારા મહાનપુણ્યોદય અમારે ત્યાં તમે જન્મ ધારણ કર્યો છે. વળી તમે સંસારથી વિરક્ત છો તે પણ જાણીએ છીએ. અમારા પ્રત્યેની નિસ્પૃહ અનુકંપાથી તમે અમારી સેવામાં તત્પર રહો છો. પરંતુ અમને તમારા તરફ મમતા છે અને તેથી અમે તમને પુત્રવધૂસહિત જોવા ઈચ્છીએ છીએ.
વર્ધમાને વિચાર્યું કે સ્ત્રીપરિચય એના સંસારની વૃધ્ધિ છે. બીજી બાજુ મમતામયી માતાની મનોવ્યથા છે. તેમની મનોવૃત્તિ દુભાય નહિ તે રીતે મારે તેમના જીવનકાળ સુધી રહેવાનું છે. ગર્ભમાં તેમના સુખ માટે થોડી ક્ષણો હલનચલન બંધ થવાથી માતા કેવું દુ:ખ પામ્યા હતા ? માટે તેમને સુખ પહોંચે તેમ કરવું અને વળી મારું ભોગાવળી કર્મ પણ બાકી છે. આમ વિચારી પ્રભુ ત્રિશલાદેવીની આજ્ઞાને આધીન રહ્યા.
સિધ્ધાર્થરાજા પાસે ત્રિશલાદેવીએ પુત્રની સંમતિ સહર્ષ જણાવી. રાજાએ રાજકુળને યોગ્ય યશોદા સાથે વિવાહ કરી લગ્નોત્સવ ઊજવ્યો. માતાપિતાના સુખમાં સુખ માનનારા પ્રભુ ગૃહવાસમાં છતાં વિરક્ત હતા.
પ્રભુ અઠ્ઠાવીસ વર્ષના થયા ત્યારે તેમનાં માતાપિતા સમાધિમરણને પ્રાપ્ત કરી દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થયાં અને પછી માનવભવ ધારણ કરી
૨૭ www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only