Page Text
________________
કર્મમાં જયાં જયાં રસ વધારે ત્યાં ત્યાં સ્વરૂપમાં ઘાતકતા વધારે હોય. મોહનીય કર્મને તોડવા પ્રથમ મિત્થાત્વમોહનીયના ઘાતક રસને તોડવા પડે. આ કર્મ સત્ત્નું ભાન થવા દેતું નથી. જેમ કે દરેક ધર્મને સરખા ગણે. શુદ્ધ ધર્મનો નિર્ણય થવા ન દે. દેહમાં આત્મબુદ્ધિ રાખે. સદેવ ગુરુધર્મની રુચિ ન થાય, કુદેવ ગુરુધર્મને માને. સ્વરૂપ દૃષ્ટિને બાધક થાય. મિશ્રમોહનીયના દર્શન મોહનીયના ઉદયથી શ્રુત સરૂપે ન સમજાય, તેથી તે શ્રુત સમ્યગ્રૂપે સહાયક ન બને. સમ્યક્ત્વ છતાં સાથે મોહનીયનો ઉદય રહે, કારણકે બીજા ગુણો ખીલ્યા નથી. તેથી તે ઓઘ સમકિત રહે, પૂર્વની આરાધના ઉદયમાં આવે પણ જીવ આગળ ન વધે. જ્ઞાન હોય પણ અહમ્ રહે, દર્શન હોય પણ મોહ રહે, ચારિત્ર હોય પણ દંભ રહે. અંતરંગ સ્પર્શ ન થાય. સ્વરૂપદૃષ્ટિ ન થાય.
આ ત્રણે મોહનીયમાંથી જીવ કઈ દશામાં છે, અને તેનાથી છુટકારો થઈ શકે કે નહિ તે વિચારવું. સમ્યક્ત્વમોહનીય હોવા છતાં ઉદયમાં આવતાં કર્મોને ખાળવાની શક્તિ હોય છે, આત્મા ગુણને જોઈ શકે છે. તે જેમ શુદ્ધ થતું જાય તેમ દર્શન, જ્ઞાન ગુણ પ્રગટતા જાય, સત્ય સમજાતું જાય. જેમ જેમ શુદ્ધિ થતી જાય ચારિત્ર નિર્મળ થતું જાય. તેમ જીવ ક્ષાયિક ભાવ તરફ વધતો જાય. આત્મા નિત્ય છે, શુદ્ધ છે તેવા ભાવ સાથે ક્ષાયિકભાવનું જોડાણ થઈ શકે.
મોહનીયકર્મ શુદ્ધ ઉપયોગથી ખપાવી શકાય. પંચમ કાળનું બહાનું ન લેતાં, જૈન ધર્મ મળ્યો છે તો કર્મના વેગને મંદ કરવાથી ધર્માધિકારી થઈ શકાય. આવો મંદ રસ તો દશમા, અગિયારમા ગુણસ્થાનક સુધી રહે છે. કારણકે છેલ્લે લોભ દસમે જાય છે. મને આવા ગુણો છે તેનું માન, આવા દર્શનમોહથી સાધુ પણ આવરણમાં પડે છે. એવા બંધ સમયે મોહનીયનો રસ હોય છે. આ ચારિત્રમોહનીયને કારણે હિંસામાં રસ આવે જીવને એવા સમયે જો કંઈક ભાન આવે કે આ હિંસા કોના માટે ? શા માટે ? તો આયુબંધમાં ફરક પડે, અને તેમ કરતાં કરતાં જીવ વિકાસક્રમથી આગળ વધે.
શાસ્ત્રમાં પારંગત હોવા છતાં શાસ્ત્રના અતિઈદ્રિય કથન કે
૧૩૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
સ્વરૂપ અવલોકન
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004901 |
| Book Title | Swarup Avalokan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Sunandaben Vohra |
| Publisher | Sunandaben Vohra |
| Publication Year | 2011 |
| Total Pages | 274 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |