Chaturvinshatika

SR No.: 004891
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 2006
Total Pages: 348
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 195

ચતુર્વિશતિકા.
[ ૧૨ શ્રીવાસુપૂજ્ય
अन्वयः લૌ-દા, બી-નૌરસ -ત્તિ, તિ–-કાચા, મ7-શોપ શ્રી- ' માधामन्-ध्वस्तये अस्तु ।
શબ્દાર્થ ૬=(૧) પીઠ; (૨) રાજ-સિંહાસન; (૩) ઢાલ; (૪) | તિ=કુંજર, હાથી. ઉત્તરીય વસ્ત્ર.
જા=શરીર, દેહ. વિદા સુવર્ણનો પટ્ટ છે જેને એવી. ત્તિ હાથીના જેવું શરીર છે જેનું એવી. શિર પીતવર્ણ.
યા=એક જાતને સાપ, ઘો. બીપીકલમી (દેવી)ને સમાન પીતવર્ણ. માનો મોટી ગધા છે વાહન જેનું એવી. ht=ગૌરી (દેવી.)
r=ાપ. થી શ્રીગૌરી (દેવી).
ધામ =ગૃહ, Tw=કમળ.
જયત્તિ વંસ, નાશ, ફત હાથ.
યાદવ પાપના ગૃહના નાશને અર્થ. TWત્તિ =પદ્મ છે હાથમાં જેના એવી.
વર (મૂયુનત્) તમારા.
શ્લોકાથે ગૌરી દેવીની સ્તુતિ
સુવર્ણના પદવાળી, લક્ષ્મીના જેવી પતવણી, પદ્મ છે હરતમાં જેના એવી, કુંજરના જેવા (પ્રૌઢ) દેહવાળી તથા મેટી ગોધા છે વાહન જેનું એવી શ્રીગૌરી (દેવી) (હે મુક્તિ–ગ્ય પ્રાણીઓ!) તમારા પાપરૂપી ધામના દિવસને માટે થાઓ.”–૪૮
સ્પષ્ટીકરણ પદ્ય-ચમત્કાર
આ પદ્ય પણ એક પ્રકારના યમકથી શોભે છે એ દેખીતી વાત છે. આ પદ્યના પ્રથમ ચરણના છેવટના ત્રણ અક્ષરોથી દ્વિતીય ચરણને પ્રારંભ થયો છે અને એવી જ રીતે દ્વિતીય ચરણના છેવટના ત્રણ અક્ષરોથી તૃતીય ચરણ શરૂ થાય છે. પરંતુ તૃતીય ચરણના છેવટના બે અક્ષરોથી ચતુર્થ ચરણને પ્રારંભ થાય છે, એ વાત ભૂલવા જેવી નથી. ગૌરી દેવીનું સ્વરૂપ
ગૌરવણી હોય તે ગૌરી” એમ ગણી શબ્દ સૂચવે છે. આ ગૌરી દેવી પણ એક વિદ્યા–દેવી છે. એ ગૌરવણ છે અને ગધિકા એ એનું વાહન છે. વિશેષમાં એ હસ્તમાં સહસપત્રી કમલ રાખે છે. એના સંબંધમાં કહ્યું પણ છે કે
"गोधासनसमासीना.कन्दकर्परनिर्मला। सहस्रपत्रसंयुक्त-पाणिर्गौरी श्रियेऽस्तु नः॥"
–આચાર, પત્રાંક ૧૯ર. આ દેવીના સ્વરૂપ ઉપર વિશિષ્ટ પ્રકાશ તો નિર્વાણ-કલિક પાડે છે. ત્યાં કહ્યું છે કે – " तथा गौरीदेवी कनकगौरी गोधावाहनां चतुर्भुजां वरदमुशलयुतदक्षिणकरामक्षमालाकुव
તથા મત્તા તિ” અર્થાત્ ગૌરી દેવીને ચાર હાથ છે. તેના જમણા બે હાથ વરદ અને મુશલથી વિભૂષિત છે, જ્યારે ડાબા બે હાથ જપમાલા અને કમલથી અલંકૃત છે.