________________
પાઠ-૧૨ : શ્રાવક જન તો તેને રે કહિએ Ele
જેણે સમકિત સહિત અણુવ્રતો અંગીકાર કર્યા હોય તેમજ જે દરરોજ સુસાધુઓના મુખેથી જિનવાણી સાંભળતો હોય તે શ્રાવક કહેવાય.
શાસ્ત્રમાં શ્રાવકોના ચાર પ્રકાર બતાવ્યા છે : ૧. માતા-પિતા તુલ્ય: જે શ્રાવક સાધુઓ પ્રત્યે એકાન્ત વાત્સલ્યભાવ રાખતો
હોય. વાત્સલ્યના કારણે તેમની તથા તેમના કાર્યોની સતત ચિંતા કરતો હોય, વળી સાધુમાં ક્રોધાદિ દૂષણ જોવા છતાં પણ જેનો સ્નેહભાવ તૂટતો ન હોય તે
શ્રાવક સાધુના માતા-પિતા તુલ્ય જાણવો. ૨. ભાઈ તુલ્ય: જે શ્રાવક સાધુ પ્રત્યે સ્નેહાળ અને સંકટમાં સહાયક બનતો હોય
તે શ્રાવક સાધુના ભાઈ સમાન જાણવો. ૩. મિત્ર તુલ્ય: જે શ્રાવક પોતાને મુનિઓના સ્વજનથી પણ અધિક માનતો હોય
અને તેથી જો કોઈ કાર્યમાં સાધુ તેની સલાહ ન લે તો માનને લીધે રીસાઈ જતો હોય તો તે શ્રાવક સાધુના મિત્રતુલ્ય જાણવો. શોક્ય તુલ્ય: જે શ્રાવક અભિમાની હોય, સાધુઓના દૂષણ શોધતો હોય, સાધુઓની નિંદા કરતો હોય તેમજ સાધુઓને તૃણ સરખા ગણતો હોય તે શ્રાવક શોક્ય તુલ્ય જાણવો.
અથવા બીજી રીતે - અરીસા જેવો: દર્પણમાં જેમ પ્રતિબિંબ પડે તેમ ગુરુએ કહેલા પદાર્થો જેના હૃદયમાં સોંસરા ઉતરી જતા હોય તે અરીસા જેવો ઉત્તમ શ્રાવક જાણવો. ધ્વજા જેવો: ગુરુનો ઉપદેશ સાંભળીને જે સત્ય તત્ત્વનો નિશ્ચય કરે નહિ અને પવન ધજાને ભમાવે તેમ મૂઢ પુરુષોના ઉપદેશથી ભમાવ્યો ભમી જાય, તેવો ચંચળ શ્રાવક ધજા જેવો જાણવો. થાંભલા જેવો: ગીતાર્થ ગુરુ સમજાવે છતાં સત્ય સમજે નહિ અને અસત્ય
છોડે નહિ તે શ્રાવક થાંભલા જેવો જાણવો. ૪. ખર-કંટક જેવો ઉપદેશ આપનારા ગીતાર્થ ગુરુને (સાધુને) પણ તું ખોટો
રસોડાનું તત્ત્વજ્ઞાન - ૭૦
૩.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
