________________
( (૩૧) શ્રી સાત લાખ (જીવહિંસાની આલોચના કરવાનું સૂત્ર)
*સાત લાખ પૃથ્વીકાય, સાત લાખ અપકાય, સાત લાખ તેઉકાય, સાત લાખ વાઉકાય, દશ લાખ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય, ચૌદ લાખ સાધારણ વનસ્પતિકાય, બે લાખ બેઇંદ્રિય, બે લાખ તેઇંદ્રિય, બે લાખ ચઉરિદ્રિય, ચાર લાખ દેવતા, ચાર લાખ નારકી, ચાર લાખ તિર્યંચ પંચેદ્રિય, ચૌદ લાખ મનુષ્ય એવંકારે ચોરાશી લાખ જીવ ચોનિમાંહે માહરે જીવે જે કોઈ જીવ હણ્યો હોય, હણાવ્યો હોય, હણતાં પ્રત્યે અનુમોધો હોય, તે સવિહુ મને, વચને કાચાએ કરી, મિચ્છામિ દુક્કડ II
અર્થ - સાત લાખ પ્રકારના પૃથ્વીકાયના જીવો (માટી, ઢેકું, પથ્થર વગેરે), સાત લાખ પ્રકારના પાણીના શરીરવાળા જીવો (પાણી, ઝાકળ, બરફ, ધુમ્મસ વગેરે), સાત લાખ પ્રકારના અગ્નિકાયના જીવો (લાઈટ, બલ્બ, મસાલ વગેરે), સાત લાખ પ્રકારના પવનના શરીરવાળા જીવો (રજકણ, હવા વગેરે), દશ લાખ પ્રકારના પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના જીવો (ફળ, ફૂલ, મૂળ, બી, પાંદડુ વગેરે), ચૌદ
* અહીં પૃથ્વીકાયાદિના સાત લાખ ભેદ કેવી રીતે થાય છે તે જણાવે છે. અત્રે જીવોના ચોરાશી લાખ ઉત્પત્તિ સ્થાન-યોનિ બતાવેલા છે.
યોનિના વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ-સંસ્થાન સરખા હોય તેવી અનેક યોનિના સમુદાયને એક યોનિ ગણેલ છે.
વર્ણ - ૫ લાલ પીળો, લીલો, કાળો, સફેદ, ગંધ - ૨ સુગંધ, દુર્ગધ. રસ - ૫ તીખો, કડવો, ખાટો, મધુર, ખારો. સ્પર્શ - ૮ સ્નિગ્ધ, રુક્ષ, ઉષ્ણ, શીત, કર્કશ, લીસો, કઠણ, નરમ, સંસ્થાન - ૫ વૃત્ત, પરિમંડલ, ચોરસ, લંબચોરસ, ત્રિકોણ. પ૪૨૪૫૪૮૪૫=૨૦૦૦ યોનિના ભેદ તેમાં પૃથ્વીકાયના મૂળ ભેદ ૩૫૦X૨૦૦૦=૭ લાખ પૃથ્વીકાયના ઉત્પત્તિ સ્થાન થાય.
તેવી જ રીતે અપૂકાય, તેઉકાય, વાઉકાયના મૂળ ભેદ ૩૫૦ છે. એટલે ૭ લાખ સ્થાન થશે.
પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયના મૂળ ભેદ ૫૦Ox૨૦૦૦=૧0 લાખ ઉત્પત્તિ સ્થાન. સાધારણ વનસ્પતિકાયના મૂળ ભેદ ૭00x૨૦૦૦=૧૪ લાખ ઉત્પત્તિ સ્થાન. દેવતા, નારક, તિર્યંચ, પંચેન્દ્રિયના મૂળ ભેદ ૨૦૦૪૨૦૦૦=૪ લાખ ઉત્પત્તિ સ્થાન.
મનુષ્યના મૂળ ભેદ ૭૦૦૪૨૦OO=૧૪ લાખ ઉત્પત્તિ સ્થાન. XURRURX28282828282828282828282828RRRRRR
૫૮ ૮cવ્ય પ્રતિમાને ભાવ પ્રતિમા કેવી રીતે બનાવશો ? Jain Education International For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
