________________
૫૦૦]
સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન એટલે તુમ્ ને બદલે અહીં જણાવેલા આઠ પ્રત્યયોમાંને ગમે તે એક પ્રત્યા અપભ્રંશ ભાષામાં વપરાય છે.
gવં–ાસ્તુમાWવં––દેવા માટે મળ– સ્તુમ્ર વર-કરવા માટે
–મુન્ન+તુ-મુંગ+મળદ્રુ-મુંગળદું-ભોગવવા માટે કે ભોજન કરવા માટે માદિ-મુઝસ્તુ–મુઝof-મુંગળf– , , gfq--નિત-નેપબ્લિ–બૂિ–જીતવા માટે gfqgચન+તુમૂ–+gfqg_fqg–તજી દેવા માટે gવ-વાસ્તુમ્-+gf–ાવિ–પાળવા માટે gfy–ા+તુમ+વિજુ–ાઈવિજુ-વિ-લેવા માટે
देवं दुक्करु निअय-धणु. करण न तउ पडिहाइ ।
एवइ सुह भुंजणहँ मणु, पर भुंजणहिं न जाई ।। પિતાનું ધન બીજા કેઈને દેવાનું–દેવા માટે દુષ્કર લાગે છે, તપ કરવાનું -કરવા માટે–ફાવતું નથી છતાં એમને એમ જ-કશું કર્યા વગર–સુખ ભોગવવાનુંભોગવવા માટે-મન છે પરંતુ એ રીતે સુખ ભોગવવાનું–ભેગવવા માટે બનતું નથી
जेष्पि, चएप्पिणु सयल धर, लेविणु तवु पालेवि।
विणु सते तित्थेसरेण को सकइ भुवणे वि ? ।। આખી પૃથ્વીને જિતવા માટેનું–જિતવાનું, જિતીને તે સામ્રાજ્યને ત્યાગ કરવા માટેનું ત્યાગ કરવાનું, તપને લેવા માટેનું લેવાનું અને લીધેલ તપને પાળવા માટેનું–પાળવાનું, રપ બધાં કાર્ય તીર્થેશ્વર-તીર્થંકર-શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન વિના આખાય જગતમાં બીજે કેણ કરી શકે?
ઃ -ળો : ૫ વા ઢાકાષ્ઠકરા
જ્યારે અન્ ધાતુને અપભ્રંશ ભાષામાં વપરાતા વિષ્ણુ અને gવ એ બે પ્રત્યય લાગે ત્યારે એ બન્ને પ્રત્યયેનો આદિનો g કાર વિકલ્પ લેપ પામે છે. વળી,
એ કારને લેપ થયા પછી અમૂનું ન થવાથી અનુસ્વાર પછી આવેલા બેવડા બનું ઉચ્ચારણ સુકરપણે થઈ શકતું નથી તેથી બેવડા ને બદલે એકવડે પણ સમજવાનો છે. અથવા ઘણુ તથા વિના બેવડા ને વિકલ્પ એકવડે વ થઈ જાય છે, એમ સમજવું. જો કે એવું વિધાન સૂત્રમાં નથી બતાવ્યું પણ lifqg તથા પિળ અને iq તથા પિ એવા તેના પ્રયોગ ઉપરથી ઉપર કડલ હકીક્ત સમજી શકાય છે.
gqgનમૂ+gfqgH+પિp–પિગુજઈને–અથવા જવા માટે
, gfqg-રમેષ્યિનું , ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
