________________
૪૯૬]
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
જાણે કે પોતાના પ્રિયતમથી વિખુટી-પડી ગયેલી–જુદી પડી ગયેલી–ગોરીની પેઠે–વિવલ–અસ્થિર–લક્ષ્મી–લાછ–અહીં તહીં ગમે ત્યાં બહાર કે ઘર તરફ દેડ્યા કરે છે, તે ક્યાંય ઠરીને નિશ્ચલ રહેતી નથી.
-તો વળઃ તાકાકરૂણા ભાવવાચક સંવ કે ત પ્રત્યયને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં cqળ પ્રત્યય વપરાય છે. આ દવા પ્રત્યય ન વપરાય ત્યારે પ્રાપ્ત ભાષામાં આ દ્રારા ૪ નિયમ દ્વારા, તા પ્રત્યય અને ફ્રેમ પ્રત્યય પણ વપરાય છે.
તત્વ અને તત્ર પ્રત્યય માટે જુઓ સિદ્ધહેમ શબ્દા લઘુ olhપપ વગેરે સુત્રો
cu–
વૃઢ-
jus-arg+=-કૃષgવડ૫ણ-મોટાઈ. બાલપણ, ઘડપણ વગેરે શબ્દોમાં પણ પળ પ્રત્યય છે.
ટૂ-વૃદ્ધ+am- 1+-a37ળ-વડપણનુ-મોટાઈનું. azug વરિપવિત્ર જુઓ બાજારૂરૂછી વતની તળેળ | જુઓ નજારૂરૂછો ફ્રેમ
મા-વળ-ફમા–વળમા–પીનતા-પુષ્ટતા. રૂમન પ્રત્યય માટે જાઓ છાલા૧૫૮
ગારમન શબ્દના અqળ રૂપ સાથે પ્રસ્તુત ધૂળને સરખાવી શકાય. સંસ્કૃતમાં ભાવ અર્થના રૂમનું પ્રત્યાયની સાથે પ્રસ્તુત માં પ્રત્યયને સરખાવી શકાય.
તા માટે જુઓ ૮ીરા૧૫૪
तव्यस्य इएव्व एव्वउ एवा ॥८।४।४३८॥ તવ્ય પ્રત્યયને બદલે અપભ્રંશ ભાષામાં રૂpeas, raas અને વા એમ ત્રણ પ્રત્યયોમાંથી કોઈ પણ પ્રત્યય વપરાય છે. guas--- +તવ્ય-+પડ્ય૩ –રિવર્ડ કરવાનું કરવું–કર્તવ્ય
મૃ–મસ્તૈ ત્ર્ય-મર વર્ષ –મરિyea૩ મવાનું-મરવું raj-ad-–દેવડું સહેવાનું–સહેવું-સહન કરવા યોગ્ય ઇવ-સ્વ+તચ-(વઘુ ને પુત્ર અને તે પછી તેને સો થાય) તો+gવા-સોra
સુવાનું–સૂવું–સૂવા ગ્ય નાત–-ગાવા-ગાવા જાગવાનું–જાગવું–જાગવા ગ્ય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
