________________
૨૨૦]
સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન
રુતિ, સૂ નું નો રૂપાંતર થયેલું છે એ લાગ્યો હોય ત્યારે રાગનું શબ્દના આગ અંશને વિક૯પે થાય છે.
રાકના –રાગા =અT-+T+[+ળા=રાણા, રાણા, રા–રાજા વડે–રાજ્ઞા રાનન+શિ=+=+=+ાન--અબૂ–જી+=રાણો, રાફળો, રાયા
રાજાથી–રાફર રાજ+=+=+ળોનૂ+=–અનુ-ર+ળા–રાળો, રાફળો, રાયસ–રાજાનું–રાજ્ઞ:
રાયાળો ચંદ્રુતિ, છે વા–આ રૂપમાં છો તો છે પણ તે સિ, ૨ ને નથી પણ પ્રથમ અને દ્વિતીયાના બહુવચન ના છે. તેથી આ નિયમ ન લાગ્યો.
રાણા-આ રૂપમાં ટા ને બા નથી પણ 2 ને છે તેથી આ નિયમ ન લાગ્યો.
पुंसि अनः आणः राजवच्च ॥८॥३॥५६॥ જે નામને છેડે ન હોય એવા પુલિંગી નામના છેડાના મનને બદલે ગાળ એવું વિક૯પે રૂપાંતર કરવું. જ્યારે માન ન થાય ત્યારે એ મન વાળા નામને રાકનું નામ માટે જે જે વિધાને કર્યા છે તે તે પ્રયોગાનુસાર લગાડી દેવાં.
જ્યારે ગાળ આદેશ થાય ત્યારે શબ્દ એ કારાંત થઈ જશે. એ પછી જે વિધાન આ કારાંત નામને માટે બતાવેલ છે તે પ્રમાણે, અતઃ સેર : વગેરે સૂત્રો લગાડીને કાર્ય કરવું. જયારે ગન ની જેવાં રૂપે કરવાં હોય ત્યારે રાજ્ઞ: ૮૩૪૯,
–ાસૂ૦ ૮૩૫૦, ટો ના ૮ કા૫૧ અને રૂનમનામાં ૮૩ાપક વગેરે નિયમો લગાડીને રૂપે સાધવા. ગામન+fસ–ઘા+=ાવાળા-આમા-મામા
–પાશ્ચ=ાળા-આત્માઓ-૩નાના: ,, –થાળ+=પાળ-આમને-સામાનનું , શમૂ-કાળ+સમ્ર=માને–આત્માઓને–ગામ: , – વાગરૂ=–આમાં વડે-ગામના , +fમમૂ—ગળ ઢાળદિ–આત્માઓ વડે-ગ્રામમિ: ,, +fસ-3 વાળ+=ાળા – આત્માથી–સાત્મન: ,, મુખ્ય-ગાન કુંત=ગાળામું -આત્માઓથી-બામસ્યા , +–બા+સુંવાળરસ-આત્માનું–માત્મન ,, મા–પાળ+=ળાના–આત્માઓનું-મનામુ , +રિ–રૂમવાળ+ન્મ=સાગરિમ–આત્મામાં–ાત્મનિ ,, મુ–== ણું–આત્માઓમાં–મામ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
