________________
૨૧૯)
સિદ્ધહેમચ`દ્ર શબ્દાનુશાસન
નામાયરો-જમાઈ-નામાતા
ગામાતૃ+ધૂનામાયા, માત+સૂ=માયા, માયરો-ભ્રાતા—ભાઈ-ત્રાતા તું+K=ત્તા, વૃત્તારો-કર્તા-કાં
નકારાંત રાજન્ શબ્દનાં રૂપાની સાધના વિશે :
રાજ્ઞ: ||૮||૪||
રાજ્ઞન્ શબ્દને પહેલી વિભક્તિના એકવચનના TM(ft) લાગ્યા હાય અને રાજ્ઞનું શબ્દના નૂ નૈ! લેપ થયા હોય ત્યારે રાગ શબ્દના અન્ય સ્વરને વિકલ્પે આ થઈ જાય છે.
રાગનૂ+f=15+fમ=રાયૂ+-ન્યૂ+=q23-રાજા-રાના
હૈ રાગન+સિ=દ્દે રાય્ યૂ+માઢે રાત્રા, પક્ષમાં—એટલે જ્યારે બ્રા ન થાય ત્યારે–દે શયાળો-હું રાજા-દે રાનમ્ ! હૈ રામ ! એવુ જે રૂપ થાય છે તે તે શૌરસેની ભાષામાં થાય છે. એ રીતે જ બાહ્મનુ+સિ=અવના=શ્રઘ્ધા-આત્મા-જ્ઞાત્મા
હૈ ગામ+મિ=દ્દે પ-હું આત્મા હૈ આગમન !
આાત્મન નું ગળું ! એવુ જે રૂપ થાય છે તે રામ' ! એવા સૌરસેની ભાષાના રૂપની જેમ સમજવું. જીએ ૮।૪ાર૬૪
નાશ-ત્તિ-હમાં ો ારાના
રાજ્ઞન્ શબ્દને લાગેલા પ્રથમા વિભક્તિના બહુવચન જ્ઞ ્ ને બદલે, દ્વિતીયા વિભક્તિના બહુવચન શરૂ ને બદલે, પંચમી વિભક્તિના એકવચન સિ ને બદલે અને ષષ્ઠી વિભક્તિના એકવચન સ્ ને બદલે ના વિકલ્પે વપરાય છે.
રાનન+ગમૂ=રાય+ો=રાયાળો, રાયા–રાજાએ-રાજ્ઞાન:
રાગ-રામ=રાય+નો=ાળો, રાયા. રા–રાજાઓને જો–રાશ: પ્રેક્ષવ રાન+દસિ=રાય+1=રાફળો, રજ્જો, રાચાયો, રાયા૩, રાયદ, રાયાહિતો, રાસ-રાજ પાસેથી– –જ્ઞ:
રાન+મૂ=રામ+મો=રાફળો, રળો, રાયસ-રાજાનું-11:
ટ: બાઁ ||૮||શા
રાગનૂ શબ્દને લાગેલા તૃતીયા વિક્તિના એકવચન ટા ને બદલે ના વિકલ્પે વાપરવા.
રાજ્ઞ+ટા=રાય+ળા=રાળા, રળા, રાળ-રાખ વડે—નાજ્ઞા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
