________________
લઘુવૃત્તિ-સપ્તમ અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
પતિ-રાત્રાન્ત-મુળા -રાનાવિચઃ મળિ ૨ |||૬||
જે નામને છેડે વૃત્તિ શબ્દ છે તેમને, જેને છેડે રાખન શબ્દ છે તેમને, જે શબ્દ ગુણવાચક છે તેમને અને રાઞર્ વગેરે શબ્દોને ભાવ-રવરૂપ-અને સૂચક અને ક્રિયા-કમ અથવા કાય અને સૂચક થ” પ્રત્યય થાય છે.
વચન્ત-અધિપતેઃ માત્રઃ ધમ વા=ધિતિથ-વિષટ્યમ્—અધિપતિપણું, અધિપતિની ક્રિયા તથા અધિપતિ કામ રાજ્ઞાન્ત-અધિરાજ્ઞ: માય: કર્મ યા=ષિરાગન+વળ=મારિાગ્યમ-અધિરાજપ અધિરાજની ક્રિયા તથા અધિરાજનું કાર્યાં. અધિરાજ એટલે સામ્રાજ્યવાળેા રાજા ગુણવાચક અ
૩૪૫
મૂલ્યે માય: ધર્મ વા=મૂઢદ્ય મૌ થમ્-મૂઢપણ તથા મૂહનું કામ-મૂઢતા પ ક્રિયા રાગન વગેરે શબ્દો વે: માયઃ મ્મા=વિઘ=ાવ્ય-કવિપણું કવિતાની ક્રિયા, કવિનું કામ–કવિતા રાજ્ઞ: માય: ક્રમ વા-રાગટ્યન્-રાજ્યમ્-રાજાપણું, રાજાની પ્રવૃતિ તથા રાજાનું કાર્યાં. મદંતઃ * તઃ ન્ ૨ ||||૬|
અત શબ્દને ભાવ અને કમ અર્થાંના સૂચક ટચળ પ્રત્યય વિકાપે થાય છે અને અર્હુત શબ્દના અંતના તૂ તૂ થાય છે.
અદંત: માય:=ગત+શૂ=બાર્દયમ્, ગર્દયમ, મěત્તા-અંત્પણ-પૂજાની યાગ્યતા, અહતની પ્રવૃત્તિ અથવા અનુ કા
સહાયાનું વા ગાછાશદા
સાય શબ્દને ભાવ અને ક' અને સૂચક ચળુ પ્રત્યય વિકલ્પે થાય છે. સાયન્ય માવ:=સદ્દાય+શબ્=સાહાચ્યમ્, સહાયક્, સદ્દાયત્વમ, સ ્ાયતા—સહાય પશુ. સચિનગિર્--તાર્ચ: નાગીદ્દી
મલ્લિ, વળિય્ તથા દ્યૂત શબ્દોને ભાવ અને કમ અને સૂચક ય પ્રત્યય થાય છે. સહ્યુ: માય; કર્મ યા=સલિચ=ક્ષણ્યમ્, સહિત્યમ્, સક્ષિત-મિત્રતા તથા સખિનું કા પિન: મા: મે વા=સ્ત્રળિ+ચ-નિમ્યા, વળિāમ્, વળત્તા, વાળિય-વાણિયાપણુ તથા વાણિયાનું કા પૂતસ્ય માત્રઃ વર્મ વા= દ્યૂતચ=ક્રૂત્યમ્, નૃતત્ત્વમ્, દ્યૂતતા, ચૌચમ્-દંતપણુ કે દૂતનું કાય, દૂત એટલે રાજદૂત અથવા સ ંદેશવાહક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
