________________
લધુવૃત્તિ-પ્રથમ અધ્યાય-દ્વિતીય પાદ
વિલ + મોન્ટી = વિન્ + મોટી—વિમ્બ્રોન્ટી, અથવા વિશ્વ + મોછી = નિમ્નૌષ્ઠી-પાકા ટીડેારા જેવા લાલ ફાડવાળી
આ રીતે ચિમ્પોઝર તથા નિમ્નૌષ્ઠ:, વિશ્વોન્ટમ્ તથા વિૌષ્ઠમ્ પ્રયાગ પશુ થાય. વિમ્નોલ્ડ શબ્દ વિશેષણ રૂપ છે તેથી ત્રણે જાતિમાં વપરાય છે.
સ્થૂહ + શ્રોતુઃ = ધૃત્યુ + સ્રોતુ:—શૂોતુ: અથવા સ્થૂૌતુ:-જાડા ખિલાડે. ૨ે પુત્ર ! શ્રોત્રં વચ-હે પુત્ર! હેઠને જો. આ વાકચમાં જો કે મ વ ની ખરાખર સામે ોટ ના છો આવેલા છે, પણ પુત્ર અને ગોઇ શબ્દોને સમાસ થયેા નથી, તેથી અહીં તે પુત્રનેા ત્ર ખેાલાય જ અર્થાત્ પુૌષ્ટમ્ એવા જ પ્રયાગ થાય.
એ જ રીતે≠ પુત્ર! શ્રોતુ. વશ્ય-હે પુત્ર ખિલાડીને જો. (જુએ, ૧।૨।૧૨) અહીં પણ પુત્ર અને શ્રોતુ ને! સમાસ થયેા નથી તેથી ખેલાય જ. તેથી જૈતુમ્ થાય.
એમાાિર્ાા
મૈં વર્ષોંની બરાબર સામે ોમ્ શબ્દ આવે તથા ર્ ઉપસ કાઈ રૂપાંતર આવે તો ઋ વર્ણન લેાય થાય છે અર્થાત્ કવણુંનું ઉચ્ચારણુ થતું નથી.
અય + ોમ્ = વ્ + ોમ્ = ગયોમૂ ——આજે એમ્ सा + ओम् = સ્ + મ્ = સોન્—તેણી એમ્ અન્ય + મોઢા
સા + મોર્ સ્ + આ + દો = દા એ રીતે શ્રા અને
એ બન્નેને મો બનાવ્યા પછી આ નિયમ લગાડવા. એમ કરવાથી ‘” । ઉપસર્ગ નું રૂપાંતર બને છે. उपसर्गस्यानिणेधेदोति ॥१२॥१९॥
અથ + મોટા = અયોઢા~~આજે પરણેતરબાઈ સોટ્ટા.....તે પરણેતરબાઈ
[ ૫૫
=
Jain Education International
ઉપસના શ્ર વર્ણની બરાબર સામે આવે તે ઉપસના ત્ર વસ્તુના લેપ થાય થતું નથી, પણ તે કાર રૂ ધાતુને તેમ જ प्र + एलयति प् + एलयति परा + एलथति
=
र् + एलयति
ત્ર + શ્રોતિ
ક્ + ઔતિ
૧. આ ઉદાહરણ અમે વધારેલું છે.
=
ધાતુને દ્ કાર આવે કે છોકાર એટલે શ્રવણ નું ઉચ્ચારણુ ધ્ ધાતુને ન હેાવા જોઇએ. પ્રેયંતિ---પ્રેરણા કરે છે. રેતિ——પ્રેરણાથી પાછા વાળે છે. પ્રોતિ-વિશેષ દાહ પેદા કરે છે.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
