________________
૭૦૨
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
માતો પર ગૌર | ૪ | ૨ | ૨૦ | ધાતુના આકાર પછી આવેલા પરોક્ષાના ગર્ પ્રત્યયને બદલે સૌ પ્રત્યય વપરાય છે. ગ્વાદિ ગણુને તથા અદાદિ ગણન –વાળવ=HTT+=ૌતેણે પીધું કે તેણે રક્ષણ કર્યું.
- ૪ : ૨ | ૧૨૦ છે માતા -માથામાથે ગારિ | ૪. ૨ / ૨૨૨
ધાતુના ૩૫કાર પછી આવેલા પચમી વિભક્તિને ત્રીજા પુરુષના દિવચન રૂપ ૩ગાતામ્ પ્રત્યયને બદલે તામ્ પ્રત્યય બેલાય છે. તથા પંચમી વિભક્તિના બીજ પુરુષના દિવચનરૂપ માથાનું પ્રત્યયને બદલે હૃથાકૂ પ્રત્યય બોલાય છે તથા વર્તમાન કાળના તૃતીય પુરુષ દ્વિવચનના મતે પ્રત્યયને બદલે તે પ્રત્યય બેલાય છે અને વર્તમાનકાળના દ્વિતીય પુરુષ દિવચનના માથે પ્રત્યયને બદલે થે પ્રત્યય બોલાય છે. પંચમી+માતા=+wતા=જોતામૂ–તેઓ બે રાંધે.
માથા=વન્દ્ર+અ+રૂથા=રૂથા–તમે બે રાંધો. વર્તમાનકાળવાતે-વ+મ+ફ્લેવજેતે-તેઓ બે રાંધે છે, વ+ - ++= –તમે બે રાંધે છે.
fમમાતા–મિમતામૂ-તેઓ બે માપે.–અહીં ધાતુના પ્રકાર પછી પ્રત્યય નથી આવેલે પણ આ પછી માતમ પ્રત્યય આવેલ હોવાથી આ નિયમ ન લાગે.
છે ૪ ૨ ૧૨૧ !
સઃ સપ્તસ્થા છે ૪૨ / ૧૨ છે ધાતુના પ્રકાર પછી આવેલા ક્રિયાપદસંબંધી સપ્તમી વિભક્તિના આદિમાં ચાવાળા યા પ્રત્યય સિવાયના પતિ, યાતાની યાદ, જાતિમ, યાર ! ચાવ, યાના આ સાત પ્રત્યયોના ચા ના સ્થાને ૬ વાપરો.
થાતુ-કાત=ગ્ન+wq=jત-તે રાંધે. ચાતા-જૂWાતા-
રમતામૃતાન્તે બે રાંધે. મા-વાસ-પ+અ+ = -તું રાંધે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
