________________
લઘુવૃત્તિ-ચતુર્થ અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
૬૧૩
રાશ્વત-માદ્ય-મીઢવત ૪ . ?. ? |
મુ પ્રત્યય લાગતાં દ્રારા ધાતુનું ઢાશ્વત રૂપ થાય છે, સ્વમુ પ્રત્યય લાગતાં સત્ ધાતુનું સાહન રૂપ થાય છે અને મુ પ્રત્યય લાગતાં કીટ્ટ ધાતુનું મન રૂપ થાય છે. આ ત્રણે શબ્દોનાં રૂપ વિદ્વત્ શબ્દની પેઠે સમજવાનાં છે.
ઢાશ્વત-દાન આપનારા બે જણુ–મૂળ ધાતુ ઢા-દાન દેવું. પહેલા ગણને ઉભયપદી ધાતુ.
સાદુવાણો–સહન કરનારા બે જણ , સદ્-સહન કરવું, પહેલા ગણને આત્મપદી ધાતુ.
નોટૂવાંસૌ–છાંટનારા બે જણ. , નિદ્ છાંટવું, પહેલા ગણનો પરમૈપદી ધાતુ.
છે ૪ ૧ ૧૫ દ્વિર્ભાવપ્રાપ્તિપ્રસંગે ધાતુના આદેશ અને દ્વિર્ભાવ નિષેધ–
ज्ञप्यापो जीपीयू न च द्विः सि सनि ॥४।१।१६ ॥
આદિમાં સૂવાળો સન, લાગ્યો હોય ત્યારે ધાતુનો શોખુ બોલાય છે અને માન્ ધાતુને ૬ બેલાય છે. તે પછી આ બને ધાતુઓના એક સ્વરવાળા અંશને દુિર્ભાવ થતો નથી.
જ્ઞ[+++ત–પૂરૂતિ શીક્ષતિ જણાવવાને ઈચ્છે છે. ધાતુ જ્ઞા જાણવું, તેનું પ્રેરક રૂપ શg –ા ધાતુ યાદિ ગણને પરપદી છે.
ગાપૂ+++તિ=q+++તિ ક્ષતિ–પામવાને ઈચ્છે છે. ધાતુ વ્યાપવું –બાપૂ ધાતુ વાહિ ગણને પરપદી છે. જિજ્ઞuષતિ-જણાવવાને ઈચ્છે છે.–આ રૂપમાં આદિમાં સકારવાળે સન નથી પણ આદિમાં રુ સ્વરવાળો સન્ છે
છે ૪ ૧૫ ૧૬ ગૃપ ર્ત | ૪ / ૨ / ૧૭ | આદિમાં સવાળા સન લાગ્યો હોય ત્યારે વાઢિ ગણના ધુ ધાતુનું કું રૂપ થાય છે અને પછી દ્વિર્ભાવ થતો નથી.
+ક્ષતિ= +તિ=રતિ–વધવાને ઈચછે છે–ધાતુ 25ધુ-વધવું
અધિષતિ–વધવાને ઈરછે છે–આ પ્રયાગમાં આદિમાં સકારવાળા સન નથી પણ આદિમાં દાકારવાળો સન્ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
