________________
૫૮૨
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
+q=અમુલનમ+તુ=અનુલક્~ઝરી ગયું. સુ ધાતુ ‘તિ’ અર્થાંવાળા છે અને પ્રથમ ગણુને પરૌપદી છે +તા=અવમૂ+ગત=અસંમત ઇચ્છા કરી.
મ્ ધાતુ ‘ઇચ્છા' અ વાળા પ્રથમ ગણુને! આત્મનેપદી છે अकारयिषातां कटौ મૈત્રેળ-ચૈત્ર વડે એ સાડીએ કરાવાઈ.અહી દ્િ પ્રત્યયવાળા ધાતુ તેા છે છતાં અદ્યતનીને કરિપ્રયાગ જ નથ પણ અદ્યતતાના કણિ પ્રયાગ છે.
|| ૩ | ૪ | ૫૮ ફા
ટ્વે-શ્વેર્યાં ! રે ! ૨ | ૯૬ ॥
મૈં (ટ્વે) અને ક્વિ ધાતુને અદ્યતની વિભકિત લાગે ત્યારે ક પ્રયેામમાં પહેલાં અ (૪) વિકલ્પે લાગે છે.
થે+=પ્રધા+અ+તુ=અર ્+=મપદ્ધાવ્યા-દૂધ પીધુ
धे+द्=अघा+त्=अधात्
પવું' અર્થાતા દ્ધે ધાતુ પ્રથમ ગણતા પરૌપદી છે fq+X=ffq+ગ ્-શિયિત્-સાજો આવ્યું.- ફૂલ ગયુ fq+=અશ્વિ+t=મત્
,,
ઉચ્ચ ધાતુ પ્રથમ ગણુને પૌપદી છે, ‘ગતિ’ અને વૃદ્ધ એ તેના એ અથ છે.
અધિનાં વૌ વત્સેન-ત્રાડા વડે એ ગાયે! ધવા વાછડાએ મે ગાયાને ધાવી.- —આ ક*ણિ પ્રયે!ઞ છે.
|| ૩ | ૪ | ૧૯
બર પ્રત્યય
શાસ્ત્યમ-વત્તિ-યાત
રાાત્, અર્,વર્ અને ધ્વા ધાતુને અદ્યતની લાગતાં પહેલાં કરિ પ્રયેાગમાં અ (અ) રાય છે.
જ્યારે રાજૂ ધાતુને યર્ પ્રત્યય લાગ્યા પછી તેના લેપ થાય ત્યારે રાસુ ધાતુને આ નિયમ ન લાગે એમ જણાવવા સૂત્રમાં શાને બદલે શસ્તિ પદ્મ મુકેલ છે.
અહીં અમૂ ધાતુ ચાયા ગણા સમજવાના છે. તેથી બન્ને કાઇ અસ અહીં ન લેવે. એમ સૂચવવા મૂળ સૂત્રમાં અસ ન જણાવતાં અસૂ જણાવેલ છે. શાસ્+=ઞના+ગ+તુ=અષિત-શિખામણ આપી
Jain Education International
|| રૂ | ૪ | ૬૦ ||
For Private & Personal Use Only
વિભકિતના પ્રત્યયે
www.jainelibrary.org
