________________
૫૭૪
સિદ્ધમચંદ્રહે શબ્દાનુશાસન
અતિક્રમણ કરે છે અથવા શ્વેતાશ્વ શબ્દને કહે છે અથવા વેતકને કરે છે અશ્વત કરોતિ–મકતર+નિર–અશ્વતરફ્રન્ગ+તિમન્નરૂમ+તિ=
કિજ+મતિ=૩ શ્વતિ–ખચ્ચરને કરે છે. જાતિં તિ–ોદક્ષ્મતિ==ોહિ+મતિ=રોડતિ-ગાયને
દૂહે છે અથવા વલોણું કરે છે. માહર રતિ-આહ++મતિ માહમિતિઝમKરતિ–વાંકું કરે છે.
| ૩ ૪૪૫ પરેક્ષાને સ્થાને માधातोः अनेकस्वराद् आम् परोक्षायाः कृ-भू-अस्ति च अनु
અનેક સ્વરવાળા ધાતુને લાગેલી પરોક્ષા વિભક્તિને સ્થાને કામ વપરાય છે અને ધાતુને મા લાગ્યા પછી તરત જ-મામ્ પછી જ-પરીક્ષા વિભક્તિવાળાં કૃ ધાતુ, ભૂ ધાતુ અને અન્ ધાતુનાં રૂપો લાગે છે. આ લાગ્યા પછી , મૂ અને અન્નનાં જે રૂપે જોડવાનાં છે તે આ પછી તરત જ જોડવાનાં છે પણ મામ્ પહેલાં નહીં, તેમ ધાતુ અને માનૂની વચ્ચે પણું નહીં, તેમ કત, કર્મ કે ક્રિયાપદની વચ્ચે પણ નહીં પરંતુ ઉપસર્ગ ધાતુનો જ એક ભાગ છે તેથી મેં પછી જે ઉપગ હોય તો તે ઉપસર્ગો પછી વગેરેનાં રૂપો જોડાય તે કશો બાધ નથી, તેથી એ રીતે ઉપસર્ગ પછી જોડાવાથી ક્ષત્રઃ આવાં રૂપ થઈ શકે છે.
चकास्+ण=चकास्+आम्+कृ+ण-चकासाम्+चकृ+अचकासांचकारદીપતું હતું. चकास्+णव्=चकास्+आम्+भू+णव् = चकासाम्+बभू+अ चकासांबभूव -
દીપતું હતું. चकास्+ण-चकास्+आम्+असू+णवू-चकासाम्+आस्+अचकासामास
દીપતું હતું દીપ્તિ અર્થને ૨ ધાતુ બીજા અદાદિ ગણન છે. રાંધ્યું–અહીં અનેક સ્વરવાળો ધાતુ નથી-ઉર્દૂ ધાતુ એક જ સ્વરવાળે છે તેથી મા ન થ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
