________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
આ પ્રયોગમાં ૩ ૧૨. સૂત્રમાં અહીં જણાવેલી રીત પ્રમાણે માસન્ન શબ્દ પ્રથમ વિભક્તિથી જણાવેલ છે એથી માત્ર અને ટુજી એ બન્નેના સમાસમાં આ નિયમ દ્વારા માન્ન શબ્દ પહેલે આવ્યો, પણ ટા શબ્દ પહેલો ન આવ્યો.
સપ્તાનાં પાનાં સમાર: તિ સતક-સાત ગંગાઓ.
આ પ્રયોગમાં ૩. ૧ ૨૮ સૂત્રથી સંખ્યાવાચી શબ્દ પ્રથમેક્ત છે માટે સત્ત અને કા એ બન્નેને સમાસના પ્રયોગમાં સખત શબ્દ પહેલે આવ્ય, 1 શબ્દ પહેલે ન આવ્યું. એ ૩ ૧ ૧૪૮ છે
સનત્તાપુ || ૩ | ૬ | ૨૪૧ |
વગેરે સમાસવાળા શબ્દોમાં જે શબ્દ પહેલે આવવાને યોગ્ય નથી તે પણ પહેલે આવે.
હતાનાં ગા=રાગટ્રન્સ:-દાતોને રાજા.
પૂર્વ વાલિતં શ્રાદ્ ત્રિત=તિવાતમૂ-પહેલાં વાસિત–સુગંધિત-ક્યું અને પછી લેપન કર્યું.
સમાસ વિધાયક હો૭િ૬. સૂત્રમાં ટ્રન્સ શબ્દ પ્રયનો છે અને રાજન શબ્દ તૃતીયો છે એટલે આ પ્રયોગમાં રાગનું શબ્દ પ્રથમ આવવાને મેગ્ય નથી તથા ૩૧ ૯૭ સત્રમાં વાલિત શબ્દ પ્રથમ છે અને સ્ટિસ શબ્દ તૃતીયો છે તેથી ત્રિત શબ્દ પહેલાં આવવાને પોગ્ય નથી છતાં એ બને શબ્દો અહીં પહેલા આવી ગયા.
રાજદ્રત્ત વગેરે શબ્દો નીચે પ્રમાણે સમજવા.-- rષત–મોટો દાંત
મતોત-પહેલું વણાયું પછી દિવાસિત-પહેલું સુગંધિત કર્યું અપાયું અને પછી લેપન કર્યું.
કાઢમૂ–પહેલું બેડાયું પછી સિવત –પહેલાં સાફ કર્યું અને કે વવાયું પછી છાંટયું.
અમ-કરજદાર. કરજદાર હોવાથી મૃશ્ચિત–પહેલાં છાલ ઉતારી ! દીનતાને લીધે તે અધમણું પછી પકવ્યું–શું ન્યું
કહેવાય. નતિ –પહેલું લુંટાવું અને સત્તમf–લેણું વસુલ કરનાર. લેણું પછી નગ્ન થવાનું
વસુલ કરનાર વ્યાજ સાથે લેણું અન્નપર્વ-પહેલું પકવ્યું ! વસુલ કરે છે તેથી ઉત્તમણું"
પછી કેલેદિત થયું–પોચું થયું ? કહેવાય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
