________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
ાવધ સ્ત્રિયશ્ર જીવશ્વ ના:-મૉઃ ગાવઃ-આ હવશ્વને હવશ્વમાઃ=મે સવઃ=આ રુરુ-વિશેષ રહેનારાં હરણ અને હરણી-આ ગ્રામ્ય પશુ નથી એટલે પરંતુ કા૯૧૨૬ સૂત્રથી એકરોષ સમાસ થયેા. ના વાશ્રŕરાઃ-બકરી અને બકરાએ. બકરું, બે શક-ખુરખરીવાળું પ્રાણી નથી તેથી આ નિયમ ન લાગ્યા પણ ૩૧।૧૨૬ા સૂત્રથી એકશેષ સમાસ થયેા.
૪૧૪
ગૌસ્વાયં ગૌમૂ=મૌ ગાવૌ-આ બળદ અને આ ગાય.
આ પ્રયાગમાં માત્ર એક એક જ ગાય અને બદ છે પણ સંઘ નથી તેથી આ નિયમ ન લાગ્યા પણ ૩૧૫૧૨૬। થી એક શેષ સમાસ થયા.
૩ય૩દ્રાશ્ર=દ્રા:-ઊંટડીએ અને ઊટા-પ્રાય: કહેવાથી અહીં આ નિયમ ન લાગ્યા. તેથી સા૧૨થી એકશેષ સમાસ થયેા.
ગાયા અને બળદે. પ્રકારનાં જંગલમાં આ નિયમ ન લાગ્યા
રહીમન્યને ૨વા || રૂ| ૨ | ૨૮ ॥
નપુંસકલિંગવાળું નામ બીજા અલીબ-નર કે નારીજાતિના-નામ સાથે સહેાક્તિમાં હોય તે તેમાં એકલુ નપુ ંસક લિ ંગી નામ વિકલ્પે બાકી રહે પણ એ નામેાની વચ્ચે લીબ અને અલીખ સિવાય બીજો કાઈ ભેદ ન હોવા જોઈ એ.
शुक्लं च शुक्लश्च शुक्ला च शुक्लम्, शुक्लानि वाધેાળુ, એક નરરૂપ ધાળુ અને એક નારીરૂપ વેળું)
જીરું ૨ ગુર્જા ને ગુòએ ધેાળાં (જી. ૩૫૧ ૧૧૯)
જીવ× ૨ ગુřરુશ્ર=દ્રમ્, ચુમ્હે વા-એ ધેાળાં.-(એક નાન્યતર ધેાળુ અને એક તરરૂપ ધાળુ)
--Àાળાં-(એક નાન્યતર
|| ૐ । ૧૫૧૨૭ ।।
આ ઉદાહરણમાં બન્ને ન!મ નપુ ંસકલિંગી છે માટે આ નિયમ ન લાગ્યા. મહદ્ હિમમૂ હિમાની, હિમ ૨ હિમાની વહિમ-હિમાન્યો-હિમ અને વધારે હિમ-૨ -આ ઉદાહરણમાં શબ્દભેદ છે.
|| ૩ | ૧ | ૧૨૮ ||
Jain Education International
पुण्यार्याद् भे पुनर्वसुः । ३ । १ । १२९ ।।
પુષ્ય નક્ષત્ર અથવાળા શબ્દ પછી નક્ષત્ર અર્થવાળા જ પુનર્વસુ શબ્દ આવ્યા હોય અને એ બન્નેની સહે.ક્તિ સુાય તે પુનર્વસુ શબ્દ એકવચનમાં આવે.
દ્વિવચનસૂચક
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
