________________
સિદ્ધહેમચંદ્ર શબ્દાનુશાસન
૬૫ |
( ત્યારે) બહા+અનઃ==ા –તજી દીધેલો. ( દાં જૉ) ત્ર++: ()=xણી:–ગયેલો, કર્મમાં લાગેલ અને પ્રત્યય માટે જુઓ (૫૫ ૩૫ ૧૨૮)
છે૨ ૩ નાવ ને ૨૫ રૂ ૮૬ છે. દુર સિવાયના ઉપસર્ગમાં રહેલા ૩, ૬ અને ૨૪ વર્ણ પછી અને અત્તરુ શબ્દ પછી આદિમાં નામી સંજ્ઞાવાળા સ્વરવાળે એટલે આ વર્ણ સિવાયના સવરવાળા ધાતુ આવેલ હોય અને તે ધાતુને ન નો આગમ થયેલ હોય તે ધાતુને લાગેલા તથા સ્વર પછી આવેલા કૃદન્તના પ્રત્યયના ન જ થાય છે.
મનમ= મૂ—હીંચવું ++=ાળ૬-જવું
નીચ=ાળીય-જવા જેવું પ્ર+ +જન=મમ-જવું- આ પ્રયોગમાં આદિમાં નામી સ્વરવાળો ધાતુ નથી.
( ૨ ૩ [ ૮૬ ! દથaનાક્યુપન્યાત્ વા ૨રૂ. ૮૭ | દુઃ સિવાયના ઉપસર્ગમાં રહેલા ૬, ૬ અને વર્ણ પછી અને અન્ત શબ્દ પછી આદિમાં વ્યંજનવાળો ધાતુ આવેલ હોય અને એ ધાતુને ઉપાયમાં નામી એટલે અવર્ણ સિવાયને સ્વર હોય તો તે ધાતુને લાગેલા અને સ્વર પછી આવેલા કુદતના પ્રત્યાયના ન નો જ વિકલ્પ થાય છે. અંતની પહેલા ભાગ ઉપાંત્ય.
+(
મે ન)=મેનમૂત્રત્રમેળમ્ નમ=મૂત્રણ. પ્ર+( મનમ) મૂ ળમ–તકે કરે–આ રૂપમાં આદિમાં રવર હોવાથી વિકલ્પ ન ન થાય.
પ્ર+(વપુ+ન)વપનમૂ-વાવવું
પ્ર+નવા+અન૫) વદન=ાવળમૂ–વહાણ. આ બને રૂપમાં ઉપાજ્યમાં નામી ન હોવાથી વિકલ્પ જ ન થાય.
(મુગ) મુનઃ=2મુન - વધારે વાંકે–અહીં કૃદંતને પ્રત્યય સ્વર પછી આવેલ નથી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
