________________
લઘુવૃત્તિ-દ્વિતીય-અધ્યાય-પ્રથમ પાદ
[૧૭૮
વને શ્ર્વર | ૨ | ૬ | ૬ |. આદિમાં સ્વર હોય એવા પ્રત્યય લાગેલા હોય ત્યારે અનેક સ્વરવાળા ધાતુના ૬ વર્ણન – બોલવો.
firs= +=વિર =વિરપુ–તેઓએ સંગ્રહ કર્યો. ની+ નના+કરા=નિ+ નન્યુ -તેઓ લઈ ગયા.
પતિ પતાવતિ તિ વવ પતો , ઘો+રૂ8િ) =ત્રિ-પતિને ઈચ્છનારામાં–આ પ્રયોગમાં ઊંત નામને ધાતુ બનાવીને પછી તેને નામ બનાવ્યું છે. એટલે હસ્વ રૂ કારાંત પતિ શબ્દ દોઈ કારાંત એવો પતી થયેલે છે ! ૨ | 1 | ૫૬ !!
ઘા વ: | ૨ | શ | પ૭ || સ્વરાદિ સ્થાદિ પ્રવા લાગ્યા હોય ત્યારે અનેક સ્વરવાળા ધાતુના ૩ વર્ણનો ૬ બેલ,
वसुमिन्छन्तो वा+औ-वस्वी, वसुम् इच्छतः वनूयतः इति क्विा वसू+ = – આ પ્રયોગમાં પણ 71 નામ ધાતુ બનાવીને પછી તેનું નામ કરેલું છે તેથી ઘણું ન વ થયા છે.
૩૩ --વાયું.-આ પ્રયોગમાં યાદિ પ્રત્યય લાગ્યા નથી તેથી હુલ્લુ ન થાય. (જુઓ રાસાપ) મે ૨ ૧ ૫૭ છે
વિનવવૃત્તરચાર | ૨ / ૧ / ૧૮ આદિમાં સારવાળા પ્રત્યય લાગ્યો હોય ત્યારે ધાતુના વર્ગને રૂચ અને ૩ વર્ણને થાય છે. જે શ દનો સમાસ વવવત પદ સાથે જ થયેલો હોય એવા શના ૩ વર્ણ અને ૩ વર્ણ હોવા જોઈએ. આ નિયમ સુધી શબ્દને લગાડવો નહીં.
કૃદન્ત પ્રકરણમાં વિવા પ્રત્યય બતાવે છે જેને છેડે હોય તે પદને વિવન્ત સમજવું.
ની+વિવ૬, ૩-+ની+ == –ઉપર લઈ જનારા બે જણ. ની+વવ, ગ્રામ+ની+3=ગ્રામથી–ગામના બે નેતા. સૂ+વિવા=સુ, સુ+++(નર)=સુવ:–સારું કાપનારાઓ.
પૂ+વિવ=, ++3 ()=૪ ખળું સાફ કરનારા. પર નિય=ઘરમાન-ઉત્તમ એવા બે લઈ જનારા. આ પ્રયોગમાં વૃત્તિ-સમાસ–ત છે પણ મિથ રૂપ કર્યા પછી તેનો પરમ શબ્દ સાથે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
