________________
તાપ લાગે અને તેને જગાડી શકાય, તો પછી આનંદ જ આનંદ થઈ જાય છે. સમતા, સામ્ય, અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ સ્થિતિમાં એક સમાન ભાવ રહે. આ અસંભવિત નથી, હજારો સાધકેએ આ પરિસ્થિતિને શક્ય બનાવી છે. જીવન જીવી ગયા. કઠણાઈ આવવાથી કોઈ પરિવર્તન ન થયું. આ ત્યારે જ સંભવિત છે કે જ્યારે તે આનંદનું કેન્દ્ર, સમતાનું કેન્દ્ર જાગૃત થઈ જાય. ચૈતત્ય-કેન્દ્ર પ્રેક્ષા દ્વારા તે કેન્દ્ર જાગૃત થાય છે. શક્તિનું જાગરણ
ચૈતન્ય-કેન્દ્ર પ્રેક્ષાનું એક પરિણામ છે–શક્તિનું જાગરણ. આપણું શરીરમાં જે શક્તિનાં કેન્દ્રો છે, એમને આપણે ચૈતન્ય-કેન્દ્ર–પ્રેક્ષા વડે જાગૃત કરી શકીએ છીએ. શક્તિકેન્દ્ર, સ્વકેન્દ્ર, તેજસૂકેન્દ્ર, વિશુદ્ધિકેન્દ્રઆ બધાં જ કેન્દ્રો આપણું તેજસ શરીર (સૂક્ષ્મ શરીર)ની શક્તિ સાથે સંબંધિત છે. આપણું સુષષ્ણુ-સ્પાઈનલ કેડે –માં પ્રાણધારાને પ્રવાહિત કરવી, તેને ઊર્ધ્વગામી બનાવવી, તેને શક્તિકેન્દ્રથી જ્ઞાન કેન્દ્ર તરફ લઈ જવી – આ બધું સુષણની પ્રેક્ષાથી – અંતર્યાત્રાથી સંભવિત થઈ શકે છે. નીચેનાં કેન્દ્રોમાં સંગ્રહીત પ્રાણ-ઊર્જા, તેજસ્ શક્તિને, ચૈતન્ય કેન્દ્ર-પ્રેક્ષાના માધ્યમથી જાગૃત કરી શકાય છે તથા તેના સમ્યગ્ર નિજનથી તેનો ઉપયોગ આધ્યાત્મિક સાધનામાં કરી શકાય છે.
આપણે મૈતન્ય-કેન્દ્રોની પ્રેક્ષા કરીએ. પ્રેક્ષા દ્વારા જોવા
62
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
