Page Text
________________
૨૧
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૭
બહિલિંગ અંતઃશુદ્ધિ વિના નિરર્થક છે, તે દષ્ટાંતથી સ્પષ્ટ કરે છે –
જેમ ઔષધના ઉપયોગ વિના વૈદ્યના વેશધારણમાત્રથી રોગીને આરોગ્ય થતું નથી જ, આથી જ પર વડે પણ, મિથ્યા આચાર છે ફળ જેને એવો આ બાહ્ય ત્યાગ કહેવાયો છે; અને તેનું લક્ષણ આ છે પર વડે કહેવાયું છે, તેનું સ્વરૂપ આ છે –
“બાહ્ય ઇન્દ્રિયોનો સંયમ કરીને ઇન્દ્રિયના અર્થોને મનથી સ્મરણ કરતો જ રહે છે, તે વિમૂઢાત્મા મિથ્યાચારવાળો કહેવાય છે.” (ભગવદ્ગીતા-૩/૬)
તિ' શબ્દ ભગવદ્ગીતાના ઉદ્ધરણની સમાપ્તિમાં છે. હા
“પરેરપિ' - અહીં ‘પથી એ કહેવું છે કે અંતતત્ત્વના વિવેક વિના બાહ્ય ત્યાગ વૃથા છે, તેમ ગ્રંથકારશ્રી વડે તો કહેવાયું છે, પરંતુ અન્ય વડે પણ બાહ્યત્યાગને મિથ્યાચાર ફળવાળો કહેવાયો છે. ભાવાર્થ :બાહ્ય આચરણામાત્રને ધર્મરૂપે સ્વીકારવાની બાલની અવિવેકવાળી દષ્ટિ :
જેમ કોઈ રોગી પુરુષ ઔષધના સેવન વિના વૈદ્યના વેશમાત્રને ધારણ કરે, એટલામાત્રથી આરોગ્ય પ્રાપ્ત થતું નથી; તેમ ઘરનો ત્યાગ, સંયમગ્રહણની ક્રિયા કે સંયમની બાહ્ય આચરણાઓ રૂપ લિંગમાત્ર ગ્રહણ કરવામાં આવે, અને તે ક્રિયાઓ દ્વારા અંત:તત્ત્વના વિવેક માટે યત્ન ન કરવામાં આવે અર્થાત્ તે તે ક્રિયાથી અપેક્ષિત આત્માની શુદ્ધિ માટે યત્ન ન કરવામાં આવે, તો તે ગૃહત્યાગાદિ વ્યર્થ છે. આથી બીજાઓ વડે પણ આ બાહ્ય ત્યાગને મિથ્યાચારના ફળવાળો કહેવાયો છે અર્થાત્ આ બાહ્યત્યાગનું ફળ મિથ્યાચારનું સેવન છે.
અહીં વિશેષ એ છે કે વૈદ્યના વેશના ધારણસ્થાનીય=પહેરવાસ્થાનીય, બાહ્ય ક્રિયાઓ છે. ઔષધસેવનસ્થાનીય તે ક્રિયાઓને અવલંબીને કરાતી અંતરંગ શુદ્ધિ છે; કેમ કે વૈદ્યનો વેશ ધારણ કરેલ હોય તે પુરુષ ઉચિત ઔષધ આપે છે, તે ઔષધના સેવનથી રોગ મટે છે. તેમ બાહ્ય સાધુના આચારો વૈદ્યના વેશસ્થાનીય છે અને તે આચારો જે પ્રકારની અંતરંગ આચરણા કરવાનું કહે છે તે પ્રકારની યતના કરવામાં આવે તો તે વૈદ્યથી અપાયેલા ઔષધનું સેવન થાય છે તેથી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004662 |
| Book Title | Deshna Dvantrinshika |
| Original Sutra Author | Yashovijay Upadhyay |
| Author | Pravinchandra K Mota |
| Publisher | Gitarth Ganga |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 120 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 5 MB |