________________
દેશનાદ્વાત્રિંશિકા|શ્લોક-૨૭-૨૮
૮૧
વળી કોઈ વક્તા આ બાલ જીવ છે કે આ મધ્યમ જીવ છે એવો વિચાર કર્યા વિના, પ્રથમ ભૂમિકામાં ધર્મના ગુહ્યરૂપ પ્રમાણદેશના આપે તો તે પ્રમાણદેશના પણ દ્રવ્યથી પ્રમાણદેશના છે, ફળથી પ્રમાણદેશના નથી, માટે પ્રમાણ નથી; કેમ કે જે દેશનાથી શ્રોતાની બુદ્ધિમાં વિપર્યાસરૂપ બુદ્ધિનું આંધ્ય પ્રાપ્ત થાય, તે દેશના પ્રમાણદેશના કહેવાય નહીં.
‘આજ્ઞા પ્રમાણ છે’ એ વચનથી ભગવાનના સર્વ નયોરૂપ વચનોને ઉચિત જોડીને સર્વત્ર પ્રવૃત્તિ કરવી એ પ્રમાણ છે તેવો અર્થ પ્રાપ્ત થાય, તેથી ધર્મના ગુહ્યરૂપ પ્રમાણદેશના છે. II૨૭
અવતરણિકા :
શ્લોક-૨૬માં કહ્યું કે બાલ અને મધ્યમ જીવોની અપેક્ષાએ વ્યવહારાદિમાત્ર-પ્રધાન એવી એક નયની દેશના આપવાથી તેઓની બુદ્ધિ પરિકર્મિત થાય છે. તેથી તેવા જીવોને અપાતી દેશનાના વિષયમાં શું મર્યાદા છે ? તે સ્પષ્ટ કરે છે
-
શ્લોક ઃ
आदौ यथारुचि श्राव्यं ततो वाच्यं नयान्तरम् । ज्ञाते त्वेकनयेऽन्यस्मात् परिशिष्टं प्रदर्शयेत् ।। २८ ।।
અન્વયાર્થ :--
આવો=આદિમાં વઘારુપિયથારુચિ શ્રાવ્યું=શ્રોતાને નયવચનરૂપ જિનવચન સંભળાવવું જોઈએ, તત:=ત્યારપછી નવાન્તર=નયાન્તરને વાવ્યું=કહેવું જોઈએ. તુ=વળી અન્યસ્મા=અન્ય પુરુષ પાસેથી નવેજ્ઞાતે=એક નય જ્ઞાત થયે છતે=શ્રોતા દ્વારા એક નયનો બોધ પ્રાપ્ત થયે છતે પરિશિષ્ટ=અજ્ઞાત એવું નયાન્તર પ્રવર્ણવે=બતાવવું જોઈએ. ।।૨૮ાા
શ્લોકાર્થ ઃ
શ્રોતાને આદિમાં યથારુચિ નયવચનરૂપ જિનવચન સંભળાવવું જોઈએ, ત્યારપછી નયાન્તરને કહેવું જોઈએ. વળી અન્ય પુરુષ પાસેથી એક નય જ્ઞાત થયે છતે અજ્ઞાત એવું નયાન્તર બતાવવું જોઈએ. II૨૮।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
