________________
शतक २४. - उद्देशक २०.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
१७९
९. [] जर तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जन्ति किं एर्गिदियतिरिक्खजोणिएर्हितो ० १ [30] एवं उबवाओ जहा पुढविकाइयउद्देसप, जाव
भंते ! जे भविए पंचिदियतिरिक्खजोगिएसु उववजित्तए से णं भंते! केवति० १ [उ०] गोयमा ! जहनेणं अंतोमुहुत्तट्ठितिएस, उक्कोसेणं पुखकोडी आउपसु उववजंति ।
१०. [०] पुढविकाइ
११. [प्र० ] ते णं भंते! जीवा० ? [अ०] एवं परिमाणादीया अणुबंधपज्जवसाणा जच्चेव अप्पणो सट्ठाणे वत्तधया सच्चैव पंचिदियतिरिक्खजोणिएसु वि उववज्जमाणस्स भाणियंधा । णवरं णवसु वि गमपसु परिमाणे जहनेणं एको वा दो वा तिन्निवा, उक्रोसेणं संखेजा वा असंखेजा वा उववजंति । भवादेसेण वि णवसु वि गमपसु जहनेणं दो भवग्गणाई, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाई, सेसं तं चेव । कालादेसेणं उभओ द्वितीय करेजा ।
1
१२. [प्र०] जइ आउक्काइपहिंतो उववजंति० १ [३०] एवं आउक्काइयाण वि । एवं जाव - चउरिंदिया उववापयवा । नवरं सवत्थ अप्पणो लद्धी भाणियवा । णवसु वि गमपसु भवादेसेणं जहनेणं दो भवग्गहणाई, उक्कोसेणं अट्ठ भग्गहणाई । कालादेसेणं उभओ ठिर्ति करेजा सधेसि सन्वगमपसु । जहेव पुढविकाइपसु उववज्रमाणाणं लद्धी तद्देव सवत्थ ठिर्ति संवेद्दं च आणेजा ।
१३. [प्र०] जइ पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्रंति किं सन्निपचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति, असन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति ? [उ०] गोयमा ! सन्निपचिदिय०, असन्निपंचिदिय०, भेभो जद्देव पुढवि -
काइएसु उववज्जमाणस्स, जाव
१४. [प्र० ] असंन्निपंचिदियतिरिक्खजोणिए णं भंते । जे भविए पंचिदियतिरिक्खजोणिपसु उववजित्तप से णं भंते ! केवतिकाल० १ [उ०] गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्त०, उक्कोसेणं पलिओवमस्स असंखेज्जइभागट्टितीएसु उववज्रंति ।
१५. [प्र० ] ते णं भंते! ० १ [अ०] अवसेसं जद्देव पुढविक्काइपसु उववजमाणस्स असन्निस्स तहेव निरवसेसं, जाव'भवादेसो 'ति । कालादेसेणं जहनेणं दो अंतोमुहुत्ता, उक्कोसेणं पलिओवमस्स असंखेज्जइभागं पुधकोडिपुहुत्तमम्भद्दियं
९. [प्र० ] हे भगवन् ! जो ते ( संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंच ) तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं एकेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय-इत्यादि पृथिवीकायिक उद्देशकमां कह्या प्रमाणे अहीं उपपात कहेवो. यावत्
१०. [प्र० ] हे भगवन् ! जे पृथिवीकायिक, पंचेन्द्रिय तियंचयोनिकोमां उत्पन्न थवाने योग्य छे ते केटला काळनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकनी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोमां उत्पन्न थाय ? [30] हे गौतम! जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट पूर्वकोटीनी स्थितिवाळामां उत्पन्न थाय.
पंचेन्द्रिय तिर्यचमां उत्पत्ति. परिमाण.
११. [प्र०] हे भगवन् ! ते ( पृथिवीकायिको ) एक समये केटला उत्पन्न थाय - इत्यादि परिमाणथी मांडी अनुबंध सुधी जे पोताना स्वस्थानमां वक्तव्यता कही छे तेज प्रमाणे अहिं पण कहेवी. परन्तु विशेष ए नवे गमकोमां परिमाण जघन्य एक, बे के त्रण अने उत्कृष्ट संख्याता के असंख्याता उत्पन्न थाय छे. संवेध-भवनी अपेक्षाए नवे गमोमां जघन्य बे भव अने उत्कृष्ट आठ भव जाणवा. बाकी धुं पूर्वे का प्रमाणे जाणवुं. काळनी अपेक्षाए बन्नेनी स्थिति एकठी करवावडे संवेध करवो.
१२. जो ते ( पं० तिर्यंचो ) अष्कायिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो - इत्यादि पूर्व प्रमाणे अप्काय संबंधे पण कहेवुं. अने ए प्रमाणे यावत्-चउरिन्द्रिय सुधीनो उपपात कहेवो. परन्तु सर्व ठेकाणे पोतपोतानी वक्तव्यता कहेवी. नवे गमकोमां भवादेश जघन्य बे भव अने उत्कृष्ट आठ भव, तथा काळादेश बन्नेनी स्थिति जोडीने करवो. जे प्रमाणे पृथिवीकायिकोमां उत्पन्न थनारनी वक्तव्यता कही छे. तेज प्रमाणे बधा गमोमां बधा जीवो संबंधे कहेवी, अने बधे ठेकाणे स्थिति अने संवेध भिन्न जाणवो.
तिर्यचोमां उत्पत्ति.
१३. [प्र०] हे भगवन् ! जो ते ( पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिको ) पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं संज्ञी पंचेन्द्रिय- पं० तियँचोनी पं० तिर्यचयोनिकथी आवी उत्पन्न थाय के असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम! तेओ बन्ने प्रकारना तिर्यंचोमांथी आवी उत्पन्न थाय - इत्यादि पृथिवीकायिकोमां उत्पन्न थनार तिर्यंचोना भेदो #कह्या छे तेम अहीं पण कहेवा. यावत्
१४. [प्र०] हे भगवन् ! असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिक, जे पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोमां उत्पन्न थवाने योग्य छे ते केटला असंची पं० तिर्यंचन काळनी स्थितिवाळा सं० पंचेन्द्रिय तिर्यंचमां उत्पन्न थाय ! [उ०] हे गौतम! जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट पल्योपमना असंख्यातमा भागनी स्थितिवाळा पंचेन्द्रिय तिर्यचमां उत्पन्न थाय.
सं० पं० तिर्यचम उत्पत्ति.
१५. [प्र०] हे भगवन् ! ते ( असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिको ) एक समये केटला उत्पन्न थाय - इत्यादि संबंधे पृथिवीका - यिकमां उत्पन्न थनार असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचोनी वक्तव्यता कही छे ते प्रमाणे यावत्-भवादेश सुधी कहेवी. काळनी अपेक्षाए जघन्य बे
१३
*
Jain Education International
अष्कायिकोनी पं० तिर्यमा उत्प
भग० खं० ४ श० २४ उ० १२ सू० २८.
For Private & Personal Use Only
उत्पात परिमाण.
www.jainelibrary.org