________________
शतक २४.-उद्देशक २०. भगवत्सुधर्मखामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
१७७ वीसइमो उद्देसो। १. प्रि०ा पंचिंदियतिरिक्खजोणियाणं भंते ! कओहितो उववजंति ? [उ०] किं नेरइएहितो०, तिरिक्ख०, मणुस्सेहितो देवेहितो उववजंति ? [उ०] गोयमा ! नेरइएहिंतो उववजंति, तिरिक्ख०, मणुस्सेहितो वि०, देवेहितो वि उववजंति ।
२. [प्र०] जब नेरइएहितो उववजंति, कि रयणप्पभपुढविनेरहपहिंतो उववजंति, जाव-अहेसत्तमपुढविनेरइएहितो उववजंति ? [उ०] गोयमा! रयणप्पभपुढविनेरइएहितो उववजंति, जाव-अहेसत्तमपुढविनेरहपहिंतो० ।
३.प्र०] रयणप्पभपुढविनेरइए णं भंते ! जे भविए पंचिंदियतिरिक्खजोणिएसु उववजित्तए से णं भंते ! केवइकालद्वितिएसु उववजेजा ? [उ०] गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तद्वितीएसु, उक्कोसेणं पुषकोडिआउपसु उववजेजा।
४. [प्र०] ते णं भंते ! जीवा एगसमएणं केवइया उववंजंति ? [उ०] एवं जहा असुरकुमाराणं वत्तवया । नवरं संघयणे पोग्गला अणिट्ठा अकंता जाव-परिणमंति। ओगाहणा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा-भवधारणिज्जा उत्तरं उधिया य । तत्थ णं जा सा भवधारणिजा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजहभागं, उक्कोसेणं सत्त धणूई तिन्नि रयणीओ छच्चंगुलाई। तत्थ णं जा सा उत्तरवेउविया सा जहन्नेणं अंगुलस्स संखेजइभाग, उक्कोसेणं पन्नरस धणूई अड्डाइजाओ रयणीओ।
५. [प्र०] तेसि णं भंते ! जीवाणं सरीरगा किंसंठिया पन्नत्ता? [उ०] गोयमा! दुविहा पञ्चत्ता, तं जहा-भवधारणिजा य उत्तरवेउल्विया य । तत्थ णं जे ते भवधारणिजा ते इंडसंठिया पन्नत्ता । तत्थ णं जे ते उत्तरवेउधिया ते वि डंडसंठिता पन्नत्ता। एगा काउलेस्सा पन्नत्ता । समुग्घाया चत्तारि । णो इत्थिवेदगा, णो पुरिसवेदगा, णपुंसगवेदगा ।। जहन्नेणं दसवाससहस्साई, उक्कोसेणं सागरोपमं । एवं अणुवंधो वि, सेसं तहेव । भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाई, उकोसेणं अट्ठ भवग्गहणाई । कालादेसेणं जहन्नेणं दसवाससहस्साइं अंतोमुहुत्तमभहियाई, उकोसेणं चत्तारि सागरोवमाई चरहिं पुष्चकोडीहिं अब्भहियाई-एवतियं०।।
६. सो चेव जहन्नकालद्वितीएसु उववन्नो, जहन्नेणं अंतोमुहुत्तद्वितीएसु०, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तट्टितीएसु०, अवसेसं तहेव । नवरं कालादेसणं जहन्नेणं तहेव, उक्कोसेणं चत्तारि सागरोवमाई चाहिं अंतोमुहुत्तेहिं अभहियाई-पव
वीशमो उद्देशक. १. [प्र०] हे भगवन् ! पंचेन्द्रिय तियंचयोनिको क्याथी आवी उत्पन्न थाय ! शुं नैरयिकोथी, तिर्यंचयोनिकोथी, मनुष्योथी के देवोथी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयो
निकनी उत्पत्ति. आवी उत्पन्न थाय ! [उ०] हे गौतम 1 तेओ नैरयिकोथी, तिथंचोथी, मनुष्योथी अने देवोथी पण आवी उत्पन्न थाय छे...
२. [प्र०] जो तेओ नैरयिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो अ॒ रत्नप्रभापृथिवीना नैरयिकोथी के यावत्-अधःसप्तम पृथिवीना नैरयिकोथी. नैरयिकोनी पंचेन्द्रिआवी उत्पन्न थाय ! [उ०] हे गौतम | तेओ रनप्रभापृथिवीना नैरयिकोथी आवी उत्पन्न थाय, यावत्-अधःसप्तमपृथिवीना नैरयिकोथी पण आवी उत्पन्न थाय. ३. [प्र०] हे भगवन् ! रत्नप्रभा पृथिवीनो नैरयिक जे पंचेन्द्रिय तियचयोनिकोमा उत्पन्न थवाने योग्य छे ते केटला काळनी स्थिति- रक्षप्रमानैरयिकोनी
पै.तियेचा उत्पत्ति. वाळा तियंचोमा उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम 1 ते जघन्य अन्तर्मुहर्त अने उत्कृष्ट पूर्वकोटीनी स्थितिवाळा पंचेन्द्रिय तिर्यंचोमा उत्पन्न थाय.
४. [प्र०] हे भगवन् ! ते जीवो एक समये केटला उत्पन्न थाय ! [उ०] जेम असुरकुमारनी वक्तव्यता कही छे तेम अहिं कहेवी. परिमाण. पण विशेष ए के [ रत्नप्रभाना नारकोने ] संघयणमा अनिष्ट अने अमनोज्ञ पुद्गलो यावत्-परिणमे छे. अवगाहना भवधारणीय अने उत्तरवैक्रिय-एम बे प्रकारनी छे. तेमां जे भवधारणीय शरीरनी अवगाहना छे ते [उत्पत्तिसमयनी अपेक्षाए] जघन्य अंगुलना असंख्यातमा भागनी अने उत्कृष्ट सात धनुष, त्रण हाथ अने छ. अंगुलनी छे. तथा जे उत्तरवैक्रिय शरीरनी अवगाहना छे ते जघन्य अंगुलनो संख्यातमो भाग अने उत्कृष्ट पंदर धनुष अने अढी हाथनी होय छे. ... ५. [प्र०] हे भगवन् ! ते जीवोनां शरीरो केटलां संस्थानवाळां कह्यां छे ! उ०] हे गौतम! तेनां शरीरो बे प्रकारनां कह्या छे, शरीर. भवधारणीय अने उत्तरवैक्रिय. तेमां जे भवधारणीय शरीर छे, ते हुंडकसंस्थानवालं होय छे, अने जे उत्तरवैक्रिय छे ते पण हुंडकसंस्थानवाळु छे. तेने एक कापोतलेल्या छे. समुद्घात चार छे. स्त्रीवेद अने पुरुष वेद नथी, पण एक नपुंसक वेद छे. स्थिति जघन्य दस हजार वर्षनी अने उत्कृष्ट सागरोपम प्रमाण छे. ए प्रमाणे अनुबंध पण जाणवो. बाकी बर्षा पूर्वे कह्या प्रमाणे जाणवू. भवनी अपेक्षाए जघन्य वे भव अने उत्कृष्ट आठ भव, तथा काळनी अपेक्षाए जघन्य अन्तर्मुहर्त अधिक दस हजार वर्ष अने उत्कृष्ट चार पूर्वकोटी अधिक चार सागरोपम-एटलो काळ यावत्-गतिआगति करे. (१). ६. जो ते [ रत्नप्रभा नैरयिक ] जघन्य काळनी स्थितिवाळा पंचेन्द्रिय तिर्यचमा उत्पन्न थाय तो जघन्य अने उत्कृष्ट पण अन्तर्मु- रमप्रभानरयिकनी
जप० पचेंद्रिय तिर्यइंर्तनी स्थितिवाळा पंचेन्द्रिय तिर्यचमा उत्पन्न थाय. बाकी बधु पूर्वे कह्या प्रमाणे कहे. पण विशेष ए के काळनी अपेक्षाए जघन्य उपर मां उत्पत्ति २३ भ• सू.
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org.
Jain Education International