________________
शतक २०.-उद्देशक २.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
९७
नाणत्ते, अत्थेगतियाणं नो विण्णाए नाणत्ते, उववाओ सपओ जाव-सट्टसिद्धाओ, ठिती जहनेणं अंतोमुहर, उकोसेणं तेत्तीसं सागरोवमाइं; छस्समुग्धाया केवलिवजा, उधट्टणा सवत्थ गच्छंति जाव-सवट्ठसिद्धं ति, सेसं जहा बेदियाणं ।
८. [प्र०] एएसि णं भंते ! बेइंदियाणं जाव-पंचिदियाण य कयरे कयरेहितो जाव-विसेसाहिया वा? [उ०] गोयमा । सपत्थोवा पंचिंदिया, चउरिदिया विसेसाहिया, तेइंदिया विसेसाहिया, बेइंदिया विसेसाहिया । 'सेवं भंते ! सेवं भंते ! त्ति जाव-विहरति ।
वीसइमे सए पढमो उद्देसो समत्तो। तेओने (पंचेन्द्रियोने ) केवलिसमुद्घात सिवाय बाकीना छ समुद्घातो जाणवा. उद्वर्तना-मरीने तेओ यावत्-सर्वार्थसिद्ध सुधी बधे जाय छे, बाकी बधुं बेइन्द्रियोनी पेठे जाणवू.
. ८.प्र०] हे भगवन् ! पूर्वोक्त बेइन्द्रिय यावत्-पंचेन्द्रिय जीवोमा कया जीवो कोनाथी यावत्-विशेषाधिक छे! [उ०] हे गौतम! सौथी थोडा पंचेन्द्रिय जीवो छे, तेथी चउरिन्द्रिय जीवो विशेषाधिक छे, तेथी तेइन्द्रिय जीवो विशेषाधिक छे अने तेथी बेइन्द्रिय जीवो विशेषाधिक छे. 'हे भगवन् ! ते एम ज छे, हे भगवन् । ते एम ज छे'-एम कही (भगवान् गौतम ) यावत्-विहरे छे.
वीसमा शतकमां प्रथम उद्देशक समाप्त.
इन्द्रियादिनु अल्प बहुत्व.
बीओ उद्देसो। १. [प्र०] कइविहे णं भंते ! आगासे पन्नत्ते ? [उ०] गोयमा ! दुविहे आगासे पञ्चत्ते, तंजहा-लोयागासे य अलोयागासे य।
२. [प्र०] लोयागासे णं भंते ! किं जीवा, जीवदेसा ?-एवं जहा वितियसए अत्थिउद्देसे तह चेव इह वि भाणियचं, नवरं अभिलावो जाव-'धम्मत्थिकाए णं भंते। केमहालए पन्नते १ गोयमा! लोए लोयमेत्ते लोयप्पमाणे लोयफुडे लोयं चेव ओगाहित्ता णं चिट्ठति; एवं जाव-पोग्गलत्थिकाए।
३. [प्र०] अहेलोए णं भंते ! धम्मत्थिकायस्स केवतियं ओगाढे १ [उ०] गोयमा ! सातिरेगं अद्धं ओगाढे, एवं एएणं अभिलावणं जहा वितियसए जाव-ईसिपब्भारा गं भंते ! पुढवी लोयागासस्स किं संखेजहभागं० ओगाढा-पुच्छा। गोयमा! नो संखेजइभाग ओगाढा, असंखेजइभाग ओगाढा, नो संखेजे भागे ओगाढा, नो असंखेजे भागे, नो सबलोयं मोगाढा । सेसं तं चेव ।
द्वितीय उद्देशक. १. [प्र०] हे भगवन् ! आकाश केटला प्रकारर्नु कयुं छे ? [उ०] हे गौतम ! आकाश बे प्रकार- कयुं छे, ते आ प्रमाणे- आकाश बगेरे द्रव्य. लोकाकाश अने अलोकाकाश.
२. [प्र०] हे भगवन् ! लोकाकाश ए शुं जीवरूप छे, जीवदेशरूप छे-इत्यादि "बीजा शतकना अस्ति उद्देशकमां कह्या प्रमाणे अहिं कहे. विशेष ए के , आ अभिलाप (पाठ) अहिं कहेवो'-'हे भगवन् ! धर्मास्तिकाय केवडो मोटो छे ! हे गौतम! धर्मास्तिकाय लोकरूप, लोकमात्र, लोकप्रमाण अने लोक वडे स्पर्शायलो छे अने लोकने अवगाहीने रह्यो छे.' ए प्रमाणे यावत्-पुद्गलास्तिकाय सुधी जाणवू.
३. [प्र०] हे भगवन् ! अधोलोक धर्मास्तिकायना केटला भागने अवगाहीने रह्यो छे ! [उ०] हे गौतम ! कंइक अधिक अर्ध भागने अवगाहीने रह्यो छे. ए प्रमाणे ए अभिलापथी जेम 'बीजा शतकमां कडं छे तेम अहिं कहे. यावत्-प्र०] 'हे भगवन् ! ईषप्राग्भारा पृथिवीए लोकाकाशनो शुं संख्यातमो भाग (के असंख्यातमो भाग) वगेरे अवगाह्यो छे ! [उ०] हे गौतम ! लोकाकाशनो संख्यातमो भाग अवगाह्यो नथी, पण असंख्यातमो भाग अवगाह्यो छे, संख्यातमा भागो अवगाह्या नथी, असंख्यातमा भागो अवगाह्या नथी, तेम सर्वलोकने पण अवगाह्यो नथी.' बाकी बधुं पूर्व प्रमाणे जाणवं.
२* भग• खं०१श. २ उ०१०पृ. ३१.-३१२. ३१ भग० ख०१श. २ उ०१०पृ. ३१३.
१३ भ• सू. Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org