________________
७४
श्रीरायचन्द्र-निनागमसंग्रहे
शतक ३.-उद्देशक ३.
१. उ०-मंडिअपत्ता! पंच किरियाओ पण्णत्ताओ. तं १. उ०-हे मंडितपुत्र! क्रियाओ पांच वही छे. ते आ जहा:-काइया, अहिगरणिआ, पाओसिजा, पारिआवणिआ, प्रमाणे:-कायिकी, आधिकरणिकी, प्राद्वेषिकी, पारितापनिकी पाणाइदायकिरिया.
अने प्राणातिपात क्रिया.. २. प्र०-काइआ णं भंते ! किरिया कइविहा पण्णत्ता ? २. प्र.-हे भगवन्! कायिकी क्रिया केटला प्रकारनी कही छे?
२. उ०---मंडिअपत्ता । विहा पण्णत्ता. तं जहा:-अणुव- २. उ०-हे मंडितपुत्र ! कायिकी क्रिया बे प्रकारनी कही रयकायकिरिया य, दुप्पउत्तकायकिरिया य.
छे. ते आ प्रमाणे:--अनुपरत काय क्रया अने दुप्रयुक्त. कायक्रिया. ३. प्र०-अहिंगरणिआ णं भंते ! किरिया काविहा पण्णता? ३. प्र०---भगवन् ! आधिकरणिकी क्रिया केटा प्रकारनी
कही छे? ३. उ०---मंडिअपत्ता ! दविहा पण्णत्ता. तं जहा:-संजोय- ३. उ:-हे मंडितपुत्र! आधिकरणिकी क्रिया बे प्रकारनी णाहिगरणकिरिया य, निवत्तणाहिगरणकिरिया य.
कही छे. ते आ प्रमाणे:-संयोजनाधिकरणक्रिया अने निर्वीना
धिकरणक्रिया. ४. प्र०-पाओसिआ णं भंते । किरिया कइविहा पण्णत्ता? ४. प्र०—हे भगवन् ! प्राद्वेषिकी क्रिया केटला प्रकारनी
४. उ०-मांडअपत्ता ! दुविहा पण्णत्ता. तं जहा:-जीवपा- ४. उ०-हे मंडितपुत्र! प्राद्वेषिकी क्रिया बे प्रकारनी कही ओसिआ य, अजीवपाओसिआ य.
छे. ते आ प्रमाणेः-जीवप्राद्वेषिकी क्रिया' अने अजीवप्राद्वेषिकी
क्रिया. ५. प्र०—पारिआवाणिआ णं भंते ! किरिया कइविहा ५. प्र०-हे भगवन् ! पारितापनि की क्रिया केटला प्रकारनी पण्णत्ता ?
___ कही छे? ५. उ०-मंडिअपुता ! दुविहा पण्णत्ता. तं जहा:-सहत्थ- ५. उ०-हे मंडितपुत्र! पारितापनि की क्रिया के प्रकारनी पारिआवणिआ य, परहत्थपारिआवणिआ य.
कही छे. ते आ प्रमाणे:--खहस्तपारितापनिकी अने परहस्तपा
रितापनिकी. ६. प्र०-पाणाइवायकिरिया णं भंते ! किरिआ का विहा६. प्र०--हे भगवन् ! प्राणातिपात क्रिया केटला प्रकारनी पण्णता?
. कही छे? . ६. उ०-मंडिअपत्ता । दुविहा पण्णता. तं जहा:-सहत्थ- ६. उ०-हे मंडितपुत्र! प्राणातिपात क्रिया के प्रकारनी कही पाणाइवायकिरिया य, परहत्थपाणाइवायकिरिया य... छे. ते आ प्रमाणे:--स्वहस्तप्राणातिपात क्रिया अने परहस्तप्राणा
तिपात क्रिया. १. द्वितीयोदेशके चमरोल्पात उक्तः, स च क्रियारूपः, अतः क्रियास्वरूपाभिधानाय तृतीयोदेशकः. स च-तेणं कालेणं' इत्यादि. तत्र 'पंच किरियाओ' त्ति करणं क्रिया-कर्मबन्धनिबन्धना चेष्टा-इत्यर्थः. 'काइय'त्ति चीयते इति काय:-शरीरम् , तत्र भवा तेन वा
मंडिअपुत्ता! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-जीवपाओसिया, अजीवपाओ- गोयमा! ति विहा पण त', तं जहा-से गं अप्पणो या, परस्स वा, तदुसिया.
भयस्स चा, असुभं मणं संपधारेति. सेतं पादोलिया किरिया.' ' २. पारियावणिचा ण भंते ! किरिया कति विहा पण्णता?
२. पारियावणिया णं भंते! किरिया कति विहा पणता! मंडिअपुत्ता। दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-सहत्वपारियावणिया य, गोयमा! तिविहा पण सा, तं जहा-जे ण अप्पणो वा, परस्स वा, परहत्थपारियावणिया य.
तदुभयस्स वा अस्सायं बेदर्ण उदीरेति से पारियावणिया किरिया. ३. पाणाइवाय किरिया णं भंते! कति विहा पण्णता ?
३. पाणांतिवाय किरियाणं भंते! कति विहां पण्णता ? गोयमा तिविहा मंडितपुत्ता! दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-सहत्थपाणाइवायरहत्थपाणाह- पण्णत्ता; तं जहा-जे णं अप्पाणं वा, परं वा, तभयं वा जीवियाओ ववरोवें। वाय किरिया य.
से तं पाणाइवाय फिरिया. आ सिवायनो बीजो पाठ तो शब्दे शब्द मळतो छ अने आ भागनी प्रज्ञापनामा करेली व्याख्या तथा आ भगवतीजीमां करेली व्याख्या-ए बने तो शब्दशः मळती छ:-जूओ प्रज्ञा० पृ० ४३५-४५३ (आगमो०):-अनु. .
१. मूलच्छायाः-मण्डितपुत्र! पञ्च क्रियाः प्रज्ञप्ताः. तद्यथा:-कारिकी, अधिकरणिकी, प्राद्वेषिकी, पारितापनिकी, प्राणातिपातक्रिया. कायिकी भगवन् ! क्रिया कति विधा प्रज्ञप्ता? मण्डितपुत्र। द्विविधा प्राप्ता. तद्यथा:-अनुपरत काय क्रिया चे, दुष्प्रयुक्तकायक्रिया च.' आधिकरणिकी भगवन् ! क्रिया कति विधा प्रज्ञप्ता? मण्डितपुत्र ! द्विविधा प्रशप्ता.तद्यथाः-संयोजनाधिकरणक्रिया च, निर्वर्तनाधिकरणक्रिया च. प्राषिकी भगवन् । क्रिया कति विधा प्रज्ञप्ता? महितपुत्र। द्विविधा प्रज्ञप्ता. तद्यथाः-जीवप्राद्वेपिकी च, अजीवप्रादेपिकी च. पारितापनिकी भगवन् ! क्रिया कतिविधा प्रज्ञप्ता? मण्डितपुत्र! द्विविधा प्रज्ञप्ता. तद्यथाः-खहस्तपारितासनिकी च, परहस्तपारितापनिकी च, प्राणातिपादमिया भगवन् ! क्रिया कति विधा प्रज्ञप्ता ? मण्डित्पुत्र ! द्विविधा प्रज्ञप्ता, तनथा-खहस्तप्राणातिपातक्रिया च, परहस्तप्राणातिगतक्रिया चा-अनु.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org