________________
વીસમું ! દિઠિવાય
૧૪ કાલિક અને ઉત્કાલિક સિદ્ધાન્ત સ્ત્રી અને બાળકના વાચનાથે જિનેશ્વરેએ પાઇયમાં કહ્યો છે –
“ મુહૂળ વિદિવાયં વિચિતિંત છે ,
થી વાઢવાય પામુર્થ ગિળવારેfહું ! ” આ ઉપરથી પુની ભાષા સંસ્કૃત હતી એમ મનાય, પરંતુ વિસાની ટીકા વગેરેમાં અમુક અમુક અવતરણોને પુણ્વના કહ્યાં છે તે તે પાઇયમાં છે એટલે એ હિસાબે તે પુષ્યની ભાષા પાઠય ગણાય.
નિયૂહણ (ઉદ્ધરણ)–અપશ્ચિમ ( છેલા) દશપૂર્વે જરૂર નિયૂહણ કરે, જ્યારે ચંદપૂર્વી તે કઈ ખાસ કારણ મળે તો તેમ કરે. આ નિયમને લઈને હો કે ગમે તેમ પણ એક યા બીજા પુત્વમાંથી ગ્રન્થનું નિયૂહણ-ઉદ્ધરણ થયું છે. જેમકે અગાણયમાંથી સિદ્ધપાહુડ અને સંસનિનજાતિ, આયપવાયમાંથી ઉધમ્મપત્તિ, કમ્મપડિપાહુડમાંથી કમ્મપયડ, કમ્મપવાયમાંથી ૪પરીસહ” અજઝયણ અને પપિડે. સણુ, નાણુપવાયમાંથી નયચક્ર, પચ્ચકખાણ૫વાયમાંથી હનિજજુત્તિ, કપ, દયાલિયનાં ૧-૩, ૬ને ૮-૧૦ એમ સાત અઝયણો, દસા, નિસીહ, વવહાર અને સ્થાપનાકલ્પ, પાણઉમાંથી કલ્યાણકારક, વિજજછુપાયમાંથી પ્રતિકાકલ્પ અને સચ્ચ૫વાયમાંથી “વક્કસુદ્ધિ. સિદ્ધસેન દિવાકરે રચેલી મનાતી પૂયાચઉવીસી, ઉવસગ્ગહરા , જીવસમાસ, પંચકપ, પંચસંગહ, મહાક૫, સત્તરિયા અને સયગ એ વેતામ્બર પ્રત્યે તેમજ કષાય-પ્રાભૂત (કસાયપાહુડ) અને મહાકર્મપ્રકૃતિ-પ્રાભૃત (છકૂખડાગમ)
૧ જુઓ H C D J (પૃ. ૮૬–૭). ૨ એજન (પૃ. ૮૮). ૩ આ દસવેચાલિચના ચોથું અઝયણનું નામાન્તર છે. આ ઉત્તર૦ નું બીજું અઝયણું છે. ૫ આ દસવેચાલિયનું પાંચમું અન્ઝયણ છે, ૬ આનાં અયણે તે તે . નામના પાહુડમાંથી ઉદધૃત કરાયાં છે. ૭ આ ઉગ્રાદિયે રચેલે વૈદકને ગ્રન્થ છે, ૮ આ દસયાલિયનું સાતમું અઝયણ છે. ૯ હીરપ્રશ્ન ચાને પ્રશ્નોત્તરસમુચ્ચય (પ્રકાશ ૩, પત્ર ૨૮ આ)માં “નમેહંત’ પુરવમાંથી ઉદ્ભૂત થયાનું કહ્યું છે. કેટલાક વેતામ્બરે “નમોસ્તુ વર્ધમાનાય” અને “વિશાલલોચનને પણ પુરવમાંથી ઉધૃત થયેલાં માને છે તે તેઓ આ બાબત પ્રમાણ આપવા કૃપા કરે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
