________________
૧૭૦ આગમનું દિગ્દર્શન
[ પ્રકરણે ૬૬૫)ની આ એક પ્રશામા ( off-shoot ) ગણાય છે, અને આમ એના કર્તા પણ ભદ્રબાહુ સ્વામી છે. આજે આ જે સ્વરૂપમાં મળે છે તેમાં આના ઉપરની ભાસની પણ કેટલીક ગાથા જોવાય છે. “હ”ને અર્થ સંક્ષેપ, સામાન્ય એમ થાય છે. આ એનિજજુત્તિમાં બહુ સલમ વિગતે ન આપતાં સામાન્યપણે હકીકતે અપાઈ છે. આમાં ચરણકરણાનુયોગનું પ્રાધાન્ય છે. ચરણસતિ, કરણસમિતિ, પ્રતિલેખનઠાર, પિડ–દ્વાર, ઉપધિનું નિરૂપણ, અનાયતનનું વર્જન, પ્રતિસેવનાધાર, આલેચના-દાર અને વિશુદ્ધિ-ધાર એ બાબતનું અહીં નિરૂપણ છે. ઓહનિજજુતિ ઉપર જેમ ભાસ છે તેમ યુણિ પણ છે, પણ એ અપ્રસિદ્ધ છે. હનિજજુત્તિ ઉપર દ્રોણસૂરિએ જે ટીક્કા રચી છે એ તે મૂળ સહિત છપાયેલી છે.
પકિખયસુત્ત (પાક્ષિકસ્ત્ર)–આ પદ્યાત્મક કૃતિ (liturgy in verse)ને કેટલાક “મૂલસુત” ગણે છે. આમાં પ્રારમ્ભમાં પાંચ મહાવ્રતને નિર્દેશ છે અને ત્યાર બાદ આગમોની નામાવલિ છે. આ સુત્તમાં ક્ષમાશ્રમણોને નમસ્કાર કરાયો છે. પાક્ષિક પ્રતિક્રમણ કરતી વેળા સાધુઓ આ સુત્ત બેલે છે. આ સુત્તમાં પાક્ષિક દિવસે કરવાના પ્રતિક્રમણની વિગત છે. પ્રતિક્રમણ એ ચોથું પાવશ્યક ગણાય. આ હિસાબે આ અવસ્મયનું પેટાસૂત્ર છે.યશોદેવસૂરિએ વિ. સ. ૧૧૮૦માં રચેલી “સુખવિબોધા " નામની વૃત્તિ સહિત આ પખિયસુત્ત છપાયું છે. ચક્રેશ્વરસૂરિના પ્રશિષ્ય તિલકસૂરિએ પખિયસુત્ત પર અવચૂરિ રચી છે.
૧ પાંચ મહાવ્રત, સાધુધર્મના દસ પ્રકાર, સંયમના સત્તર, વૈચાવૃત્યના દસ અને બ્રહ્મચર્યની ગુપ્તિનાં નવ, તેમજ જ્ઞાનાદિ ત્રણ, તપના બાર પ્રકાર અને ક્રોધાદિ ચાર એમ સિત્તેર ભેદ જાણવા. જુઓ હનિજજુત્તિભાસ (ગા. ૨.) ૨ પિચ્છવિશુદ્ધિના ચાર પ્રકાર, સમિતિના પાંચ, ભાવનાના બાર, પ્રતિમાના બાર, ઈન્દ્રિયોના નિગ્રહના પાંચ, પ્રતિલેખનાના પચ્ચીસ, ગુપ્તિના ત્રણ અને અભિગ્રહના ચાર એમ સિત્તેર ભેદ છે (એજન ગા. ૩). ૩ જુઓ પૃ. ૧. ૪ જુઓ જે. સા. સં. ઈ. (પૃ. ૮૪). ૫ જુઓ પૃ. ૧૭. ૬ એઓ વિ. સં. ૧૩૦૪ સુધી વિદ્યમાન હતા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
