________________
૧૪ર આગમનું દિગ્દર્શન
[ પ્રકરણ ફરીથી એના જ ત્યાગથી પુષિત અર્થાત્ સુખી થયેલા જીવોનું વર્ણન જે ગ્રન્યપદ્ધતિઓમાં હેય તે “પુપિયા ” કહેવાય છે, અને આ પ્રસ્તુત અર્થનું વિશેષ પ્રતિપાદન કરનારી ગ્રન્થપદ્ધતિઓ તે “પુષ્કચૂલા ” છે. આમ આ નામ સકારણ છે.
પુ લિયા (૧પુષ્પચૂલિકા)–આમાં દસ અજઝયણે છે. એમાં અનુક્રમે શ્રી, હી, કૃતિ, કીર્તિ, બુદ્ધિ, લક્ષ્મી, ઈલાદેવી, સુરાદેવી, રસદેવી અને ગન્ધદેવી એમ દસ રદેવીઓના પૂર્વ ભવ વર્ણવાયા છે. દસે દેવીએ પૂર્વ ભવમાં પાર્શ્વનાથ પાસે દીક્ષા લીધી હતી અને એ સર્વે પુષ્પચૂલા સાધ્વીની શિષ્યાઓ બની હતી. વિશેષમાં સાધ્વી હોવા છતાં આ દરેકને જળ વડે વસ્તુઓ જોવાને નાદ હતું. એની આલોચના ન કરવાથી એમને મોક્ષગતિ મળી શકી નહિ.
વણિહદસા (વૃષ્ણિદશા)–નંદીચુરિયું (પત્ર પ૦)માં કહ્યું છે કે અહીં “અંધગ” શબ્દને લેપ થયો છે એટલે કે આખું નામ
અંધશવણિહદસા' છે. આ અંગે મલયગિરિસૂરિ નંદીની વૃત્તિ (પત્ર ૨૦૮)માં કહે છે કે ““નાન કરવચ a ” એ લક્ષણથી આદિ પદ અધક ને લેપ થયા છે. આ ઉવંગમાં બાર અજઝયણે છે. એમાં વૃષ્ણિ વંશના પબલદેવના નિષઢ વગેરે બાર પુત્ર અરિષ્ટનેમિ પાસે દીક્ષા લઈ એ પાળી સર્વાર્થસિદ્ધમાં ગયા એને અજઝયણદીઠ અધિકાર છે. પૂર્વ ભવમાં નિષઢ વગેરે દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થયા હતા, કેમકે એની પહેલાના ભવમાં એમણે ચારિત્રનું આરાધન કર્યું હતું.
વિવરણાદિ-. એ. એસ. વોરને ઇ. સ. ૧૮૭૯માં આ સુયફ
૧ નંદીની મલયગિરિસૂરિકૃત વૃત્તિ (પત્ર ૨૦૮ આ)માં આને બદલે “પુષ્પચૂડા” શબ્દ વપરાયો છે. ૨ જેમ પુફિયામાં નવ દે અને એક દેવીની વાત છે -તેમ અહીં દસ દેવીની છે અને એ રીતે આ બે સમ્બદ્ધ ગણાય. ૩ પૃ. ૧૦૦માં
કાલીન ગુરુ તરીકે “પુષ્પચૂલાનો ઉલ્લેખ છે. તેને આ એક છે ? : આ વંશમાં થયેલાઓની વાત આ ઉવંગમાં આવે છે એ ઉપરથી આનું વહિદસા” નામ પડાયું છે. ૫ અન્ધકવૃષ્ણિના પુત્ર વસુદેવના એ પુત્ર થાય. ૬ કૃષ્ણ એના કાકા થાય.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
