________________
રૂપરેખા
૧૦૭
છત્રન-મરણ અનુભવે છે. એ જાતિ-ભવ્ય જીવેાને ખાદ કરતાં જે ભવ્ય જીવા ખાકી રહે છે તે બધાને કંઇ મેાક્ષની પડી નથી. માક્ષે જવાના પહેલા પથિયારૂપ, સર્વજ્ઞકથિત પદાર્થા વિષે સાચી અને પાકો રુચિ–શ્રદ્ધા એમને નથી એવી શ્રદ્ધા થવી દુર્લભ છે—મહાપુણ્યના ચેગે તેમ થાય. એવી શ્રદ્ધા ભવ્ય જીવને થઇ હાય અને થાય તેને હું ‘મહાનુભાવ’ કહું છું. જૈન દર્શન એમને ‘સભ્યષ્ટિ’ કહે છે. એ જીવે માક્ષાભિમુખ છે. એમને સેક્ષ મેળવવાની ઉત્કંઠા છે. એમને આ અસાર સંસારમાં ઝાઝે રસ નથી. આમ હાઇ એ જીવા ભલે મહાનુભાવતાની છેક નીચલી કક્ષાએ છે છતાં મહાનુભાવ છે. એએ જીવન-મરણની જ જાળમાંથી વહેલા મેડા ઇંટનાર છે—અનત અને સનાતન સુખના સ્વામી બનનાર છે—સદાને માટે નિરજન અને નિરાકાર થનાર છે—સચ્ચિદાનંદસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરનાર છે.
હું આ સમ્યગ્દષ્ટિજીવરૂપ મહાનુભાવ કરતાં ચડિયાતી કૅટિના બીજા નવ પ્રકારના મહાનુભાવ વિષે કશું કહું તે પૂર્વે ‘મહાનુભાવ’ના વિવિધ અર્થ નેધું છું. ગુજરાતીમાં ‘મહાનુભવ’ શબ્દ ‘વિશેષણુ’ તેમ જ ‘નામ એમ અને રીતે વપરાય મેટા મનના, ઉદાર એ વિશેષણરૂપ ‘મહાનુભાવ’ના અર્થ છે.
છે.
એવે પુરુષ કે એવી સ્ત્રી એ નામરૂપ ‘મહુાનુભાવ'ના એક અર્થ છે. એને ખીજો અર્થ એ નામના એક સપ્રદાય એવા થાય છે અને એ અર્થ તે અત્ર અપ્રસ્તુત છે
વિદ્યાવારિધિ ઉમાસ્વાતિએ તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર ( અ ૯, સૂ૪૭ )માં મૈક્ષાભિમુખ જીવેના દસ વર્ગ કર્મની નિર્જરાને લક્ષ્યમાં રાખીને પાડ્યા છે. આ રહ્યું એ ૪૭મું સૂત્ર :~
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
