________________
રૂપરેખા
૭૯
સાથી પ્રથમ તે એ 'સજ્વલન' લાભને ત્રણ વિભાગમાં તે વિભક્ત કરે છે. પછી એના પહેલા એ વિભાગેાને સમકાલે એ દ્રુમાવે છે. પછી ત્રીજા વિભાગના સંચેય ખંડ કરી એને એક પછી એક દખાવે છે. આ સભ્યેય ખંડને ‘કિટ્ટી’કહે છે, એ પૈકી છેલ્લી કિટ્ટીના સભ્યેય ટુકડા કરી એ પ્રત્યેકને સમયે સમયે એ દબાવે છે. આમ કરવાથી એ ' સૂક્ષ્મ-સ'પરાય ’ નામના દસમા ગુણુસ્થાને આરૂઢ થાય છે. ‘સ’વલન' લેાભના છેલ્લે સૂક્ષ્મ અંશ એ દબાવી રહે એટલે ‘ઉપશાંત-માઠુ’ નામના અગિયારમા ગુસ્થાને આરૂઢ થાય છે. આ ઉપશમ-શ્રેણનું છેલ્લું પગથયું છે એટલે એનાથી એ આગળ વધી શકે નહિ કેમકે અહી આ નિસરણી પૂરી થાય છે.
પતન- ૧૧મા ગુરુસ્થાનમાં વધારેમાં વધારે આંતર્મુહૂત સુધી જ ટકાય. ત્યાર બાદ તા પતન જ થાય. આ પતન યાને પ્રતિપાત એ કારણથી થાય છે: (૧ ભવ-ક્ષય યાને આયુષ્યની સમાપ્તિ થઇ જવાથી અને (૬) અદ્ધા-ક્ષય યાને ૧૧મા ગુણસ્થાનની ઉત્કૃષ્ટ કાલમર્યાદાના અંત આવવાથી.
જો ૧૧મા ગુણસ્થાનમાં રહ્યો છતે। આયુષ્ય પૂર્ણ થાય ત એ ‘અનુત્તર’ વિમાનવાળા દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થાય પરંતુ આત્માન્નતિની અપેક્ષાએ તેા એ વ્યક્તિ છેક ચાથા ગુણસ્થાન સુધી નીચે ઊતરી જાય કેમકે આ દેવગતિમાં ચોથું જ
ગુણસ્થાન છે.
જો ૧૧મા ગુણસ્થાનમાં મરણુ ન થાય તે એ ૧૧મા શુક્રુસ્થાનના કાળ પૂરા થતાં જે ક્રમે એક પછી એક ચડતી અનુભવી હતી તેનાથી ક્રમે ક્રમે એ પડવા માંડે એટલે કે
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
