Page Text
________________
વિદ્વાનને પણ જ્યાં સુધી અમુક પ્રકારની ડિગ્રી કરાવવાનું સમજાવી શકાય. તે સ્થિતિમાં સર્વધર્મને ) અપાયેલી નથી હોતી ત્યાં સુધી વ્યવહારમાં તેની માન્ય અહંતુ, દ્ધિ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાયને નમસ્કાર તે રીતે ઓળખાણ કરાવી શકાતી નથી. સરકારી કરવાની વાત કરવી શી રીતે સંગત હોઈ શકે? અમલદારીનો જે હોદો હોય તે પ્રાપ્ત થયા વિના કેવળજ્ઞાની ભગવંતો સર્વજ્ઞ અને વીતરાગી ( તેનો તે રીતે વ્યવહાર કરી શકાતો નથી. હોવા છતાં જો તેઓ જૈનશાસનની સ્થાપના કરનાર
જૈન મુનિને પણ વિધિપૂર્વક આચાર્ય કે તીર્થકર રૂપ ન હોય તો તેમને પણ પ્રથમ પદમાં ( ઉપાધ્યાય પદવી ન આપવામાં આવી હોય, ત્યાં નમસ્કાર નથી. તેવા કેવળજ્ઞાની આચાર્ય કે ઉપાધ્યાય સુધી તેમને પણ તે રીતે વ્યવહારમાં ઓળખાવી તરીકેની કામગીરી બજાવતા ન હોય, અને તે જાતની '
શકાતા નથી. તો પછી દુનિયાભરના દરેક પ્રકારના પદવી પ્રાપ્ત થઈ હોય તો તેમને ત્રીજા કે ચોથા પદમાં 2 વિદ્વાનો કે આચાર પ્રવૃત્તિ કરાવનારાઓને પણ નમસ્કાર નથી. તેમને સાધુપદમાં નમસ્કાર થતો ! નમસ્કાર મંત્રમાં સ્થાન શી રીતે હોઈ શકે? હોય છે. પછી બીજાની વાત શી કરવી?
પ્રથમ પદમાં જૈનશાસન રૂપ તીર્થના સાધુપદથી પણ છ જીવ નિકાયના રક્ષક અને આ સ્થાપનારાઓને જ નમસ્કાર છે. તેમાં પણ મુખ્યપણે સાનુબંધ પંચ મહાવ્રતના ધારકને નમસ્કાર મુખ્યતયા ભાવનિપાના તીર્થકરોને નમસ્કાર છે. થાય છે. બીજું સાધુ અવસ્થા અનેક પ્રકારની હોય નામ, સ્થાપના કે દ્રવ્ય નિપાના અહંતુનો ત્યાગ છે. એક દિવસના દીક્ષિતથી માંડીને કેવળજ્ઞાની નથી. પરંતુ મુખ્યતા ભાવનિક્ષેપનાના અહંની સુધીના સાધુ સંભવે છે. અનેક પ્રકારના સાધુઓ હોય
છે. નમો પદમાં જે ફોર્સ છે, જે ભાર મુકાયો છે. છે, તેમની અનેક કક્ષાઓ હોય છે. માટે “લોએ” ( તે મુખ્યપણે પ્રધાનપણાનો નિર્દેશક છે. ગૌણ અને “સર્વ” શબ્દનો ઉપયોગ થાય છે. ) અહંતને નમસ્કાર ઉપર ભાર નથી.
આચાર્ય કે ઉપાધ્યાય માટે પદવી ધરપણું મુખ્ય એ પ્રમાણે સિદ્ધોને નમસ્કારની બાબતમાં અપેક્ષિત છે. શ્રી અરિહંત પ્રભુ માટે ૧૭૦ નિયત )) પણ સમજવું. કર્મનો સંબંધ સર્વથા છૂટતાં જ જે સ્થાનો ઉપરાંત તીર્થસ્થાપકપણું અપેક્ષિત છે. ત્યારે , સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય, તે સિદ્ધપણાની મુખ્યતાએ સાધુઓ લોક તથા અધોલોકમાં પણ સંભવતા હોય ) નમસ્કાર છે. મોક્ષપદ પ્રાપ્ત થયા પહેલાંની છે. અઢીદ્વીપ બહાર પણ સંભવતા હોય છે. એ કારણે જ અવસ્થાને દ્રવ્ય નિક્ષેપે સિદ્ધ કહી શકાય છે, પરંતુ “લોએ” અને “સબૂ' શબ્દ ખાસ જરૂરી રહે છે. પરંતુ આ તેને નમસ્કાર નથી. એ પ્રમાણે સ્થાપના સિદ્ધ વિશે એટલા ઉપરથી બીજા ધર્મના સાધુઓને તેમાં નમસ્કાર - પણ સમજવું - તો પછી બીજી રીતના સિદ્ધ અપેક્ષિત નથી. | ગણાતાઓને નમસ્કાર થવાની વાત ન હોવા વિશે આ રીતે વિશિષ્ટ આત્માઓ ને જ તો પૂછવું જ શું?
પંચપરમેષ્ઠિમાં નમસ્કાર થાય છે. પરમ સ્થાનમાં વળી શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર શ્રુતસ્કંધનાં રહેલાઓને જ નમસ્કાર થાય છે. એ ભાવ પરમેષ્ઠિ પાંચેય અધ્યયનોનો પ્રથમ દર્શને જ સર્વગ્રાહ્ય શબ્દ જ સૂચવે છે અને પ્રધાનપણાની મુખ્યતાથી અર્થપ્રધાન અર્થ જ રહેવો જોઈએ. બાળજીવો ભાવનિક્ષેપો પ્રધાન છે. બીજા ગૌણ અર્થોનું પ્રણિધાન ન કરી શકે. માટે બાળમાનસના આત્માઓનો વિના કારણ છે તેના પ્રણિધાનમાં મુખ્ય પ્રધાન અર્થોને જ નમસ્કાર બુદ્ધિભેદ થાય તેમ સજ્જનોએ ન કરવું જોઈએ.
૪
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004572 |
| Book Title | Achintya Chintamani Shashwat Mahamantra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manhar C Shah |
| Publisher | Dharmadhara Karyalay |
| Publication Year | 2003 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Worship, & Literature |
| File Size | 15 MB |